Może się tak zdarzyć, że majątek spadkowy jest znaczny, a sytuacja prawna części jego składników nie jest do końca jasna.
Problemem może być to, czy dany składnik rzeczywiście wchodzi w skład majątku spadkowego, czy też jest własnością kogoś innego. Część majątku spadkowego może znajdować się za granicą. Wreszcie przydatność lub możliwość zbycia określonego składnika majątku spadkowego jest czasowo lub częściowo niemożliwa (np. nieruchomość objęta zamiarem wywłaszczenia, czy też nieruchomość, co do której możliwości inwestycyjne są znacznie ograniczone ze względu na plan zagospodarowania przestrzennego).
Czy w takich sytuacjach można wyłączyć ten składnik majątku spod działu spadku?
Częściowy dział spadku w drodze umowy zawartej pomiędzy spadkobiercami
Nie ma żadnych ograniczeń, ażeby taki problematyczny składnik majątku został wyłączony z umownego działu spadku. Spadkobiercy dokonując podziału majątku spadkowego w ten sposób mogą dowolnie określić te składniki majątku, które będą podlegać podziałowi w ramach zawieranej prze nich umowy. Po zawarciu takiej umowy pozostałe składniki spadku, które nie zostały ujęte w umowie nadal są przedmiotem współwłasności wszystkich spadkobierców.
Częściowy dział spadku w postępowanie sądowym
Tutaj pojawiają się trudności, bo zasadą jest, że sądowy dział spadku powinien dotyczyć całego majątku spadkowego. Częściowy dział możliwy jest tylko z ważnych powodów. Te ważne powody, to np. okoliczności wskazane powyżej we wstępie.
Powodów, które będą skłaniać spadkobierców do dokonania częściowego działu spadku może być więcej, a sądy bardzo różnie podchodzą do ich oceny i bywa, że nie są zbyt restrykcyjne. Są nawet głosy, mówiące o tym sam zgodny wniosek spadkobierców to ważny powód umożliwiający taki właśnie częściowy podział majątku w postępowaniu sądowym.
Można też próbować inaczej obejść sytuację, w której sąd nie chce wyrazić zgody na dokonanie częściowego działu spadku. Pierwszym krokiem będzie przekonanie sądu do wydania postanowienia częściowego w przedmiocie działu spadku (to co innego niż częściowy dział spadku). Warunki wydania takiego postanowienia są inne niż te, które pozwalają na częściowy dział spadku.
Po wydaniu i uprawomocnieniu tego postanowienia częściowego po prostu cofasz wniosek o dział spadku w pozostałym zakresie. Jeśli wszyscy uczestnicy postępowania wyrażą na to zgodę, cel w postaci dokonania częściowego sądowego działu spadku zostanie osiągnięty.
Uzupełniający dział spadku
W sytuacji kiedy spadkobiercy w pierwszej kolejności dokonali częściowego działu spadku, zawsze możliwe jest dokonanie uzupełniającego działu czy to w ramach umowy, czy w toku postępowania sądowego.
Częściowy dział spadku a zasada odpowiedzialności za długi spadkowe
Dokonanie częściowego działu spadku nie zmienia reguł dotyczących odpowiedzialności za długi spadkowego, tak jak następuje to w sytuacji całościowego działu spadku.
Więcej o tym przeczytasz tutaj: Dział spadku a długi spadkowe
