Dział spadku

Z reguły jest tak, że zanim jeszcze spadkobiercy zaczną załatwiać jakiekolwiek formalności związane ze spadkiem, fizycznie przejmują składniki majątku spadkowego (samochód, mieszkanie itp.). Nie ma w tym nic złego. Spadkobiercy stają się właścicielami (współwłaścicielami) przedmiotów wchodzących w skład spadku z chwilą śmierci spadkodawcy (otwarcia spadku).

Najlepiej jeśli towarzyszą temu wzajemne ustalenia co do zasad korzystania ze spadku i rozliczania pożytków (np. czynszu najmu odziedziczonego mieszkania) i ciężarów (kosztów utrzymania, rachunków, ubezpieczenia itp.).

Bezumowne korzystanie z nieruchomości wchodzącej w skład spadku przez współwłaściciela

Często jednak spotykam się z sytuacją przeciwną – tzn. brakiem jakichkolwiek ustaleń i samowolą ze strony poszczególnych spadkobierców.

Z reguły chodzi tutaj o jakąś nieruchomość spadkową (dom lub mieszkanie), które przejmuje jeden lub kilku spośród spadkobierców, którzy z reguły zamieszkiwali tam razem ze spadkodawcą.

Wynagrodzenie za korzystanie ponad udział w spadku

Czy pozostali spadkobiercy mają coś do powiedzenia w takiej sytuacji?

Możliwości jest wiele. Jeśli współspadkobiercy pozbawili Cię dostępu do spadku możesz np. żądać udostępnienia Ci odziedziczonego mieszkania lub domu. W tym wpisie chciałbym Ci jednak wyjaśnić kiedy możesz domagać się wynagrodzenia/odszkodowania od spadkobierców, którzy bezprawnie przejęli przedmiot lub nieruchomość wchodzącą w skład spadku.

W wielu przypadkach właśnie żądanie finansowe jest optymalne. Praktyczne znaczenie możliwości zamieszkania np. w jednym pokoju w odziedziczonym mieszkaniu może być mniejsze, niż prawo do żądania choćby kilkuset złotych miesięcznie.

Kiedy można żądać wynagrodzenia z korzystanie ze spadku?

Takiego wynagrodzenia możesz żądać w osobnym procesie wytoczonym przed podziałem majątku spadkowego, albo w sprawie o dział spadku.

Nie wystarczy wykazanie, że z danego przedmiotu spadkowego korzystają wyłącznie inni spadkobiercy. Musisz także udowodnić, że odmówiono Ci dostępu do niego. Najlepiej pisemnie zażądać np. wydania kluczy do lokalu lub domu i wyznaczyć odpowiedni termin. Dowód nadania takiego pisma do współspadkobierców i brak ich reakcji wystarczy do wykazania, że wbrew swojej woli zostałeś pozbawiony dostępu do majątku spadkowego.

W toku sprawy o zapłatę wynagrodzenia sąd będzie badał, czy pozostali współspadkobiercy mogli znać Twoje prawa do spadku. Jeśli spór dotyczy najbliższych członków rodziny wchodzących w zakres spadkobierców ustawowych nie powinno być w tym zakresie żadnych wątpliwości. Jeśli natomiast Twoje prawa do spadku wynikają np. z testamentu, warto przedstawić jego kserokopię wraz z pisemnym wezwaniem, o którym pisałem wyżej

Jak określić wysokość wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy ponad udział?

Masz prawo żądać wynagrodzenia według stawek rynkowych. Ponieważ najczęściej z takim żądaniem mamy do czynienia w przypadku nieruchomości podstawą określenia jego wysokości może być prawdopodobny czynsz najmu możliwy do uzyskania za najem części należnej Ci części w spadku.

Pomocniczo można też kierować się kosztami, które Ty poniosłeś z tego względu, że nie mogłeś zamieszkać w danej nieruchomości. Np. czynsz najmu pokoju lub kawalerki, w której zamieszkałeś dlatego, że pozostali spadkobiercy pozbawili Cię dostępu do odziedziczonego mieszkania.

W toku sprawy sądowej najlepiej na okoliczność ustalenia tej kwoty powołać biegłego sądowego.

Pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię

Wyślij numer

Jakiś czas temu jeden z moich Klientów miał pewne obawy przed rozpoczęciem sprawy sądowej o dział spadku. Sprawa nie była szczególnie skomplikowana, ale pozostali spadkobiercy pozostawali obojętni wobec wszelkich prób kontaktu i polubownego rozwiązania sprawy podziału majątku jakby nabrali wody w usta.

Głównym składnikiem majątku spadkowego była spora i pięknie położona nieruchomość za miastem, która generowała równie duże koszty utrzymania w postaci podatku, a także mediów (przede wszystkim ogrzewania, za które trzeba było płacić tylko po to, żeby woda w instalacji nie zamarzła i nie uszkodziła rur).

Pozostali spadkobiercy odmawiali partycypacji w tych kosztach. Mój Klient, który – chcąc nie chcąc – stał się jej zarządcą musiał wykładać na te koszty z własnej kieszeni. Oczywiście wiedział, że będzie mógł się domagać ich zwrotu od pozostałych spadkobierców, ale najpierw musiał wyłożyć odpowiednie sumy, a oszczędności szybko się kurczyły.

Czas więc naglił, ale mimo to Klient zwlekał z podjęciem decyzji. Podczas jednej z rozmów powiedział do mnie:

Panie Mecenasie, jak wiem, że rozpoczęcie tej sprawy to konieczność. Pieniądze się kończą. Żona zaczyna się na mnie wściekać, że ten spadek to miała być dla nas szansa, a tak naprawdę tylko pakujemy w niego środki, za które mieliśmy wyremontować nasz dom.

Jednak proszę zrozumieć, że ciężko mi podjąć taką radykalną decyzję i spalić za sobą wszystkie mosty. Bądź co bądź, to moja rodzina. Boję się tego kroku, ponieważ mam świadomość, że potem nie będzie już odwrotu.

Wtedy zrozumiałem gdzie popełniłem błąd. Oczywiście udzielając porady wyjaśniłem, że spadkiem można podzielić się ugodowo, a jeśli nie można osiągnąć porozumienia pozostaje droga sądowa.

Mój Klient zrozumiał to jednak bardzo dosłownie na zasadzie albo strony się godzą i podpisują ugodę u notariusza, albo idą na wojnę do sądu, a wtedy już tylko krew, pot i łzy…

To nie jest tak!

Wniosek o dział spadku faktycznie trafia do sądu, ale to nie znaczy, że od chwili jego złożenia możliwość zawarcia ugody pomiędzy spadkobiercami jest wyłączona. W toku sprawy, aż do wydania orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji (a nawet po zapadnięciu postanowienia o dziale spadku przed sądem rejonowym) strony mogą zdecydować się na ugodowe zakończenie sporu.

Sąd wówczas sporządza protokół zawarcia ugody i umarza postępowanie sądowe. W protokole zostają spisane wszystkie ustalenia stron dokonane przez pełnomocników (lub same strony) przy asyście sędziego.

Rozpoczęcie sprawy o sądowy dział spadku często jest jedynym sposobem na jakikolwiek konstruktywny kontakt z pozostałymi spadkobiercami, dla których kwestia podziału majątku spadkowego nie jest – z różnych względów – priorytetowa.

Co więcej często taki wniosek zostaje złożony tylko po to, ażeby podjąć rozmowy w celu ugodowego zakończenia sporu.

Musisz bowiem wiedzieć o tym, że obowiązkiem sędziego prowadzącego sprawę jest nakłanianie strony do zawarcia ugody na każdym etapie postępowania. Dlatego jeśli Twoim celem jest doprowadzenie do zawarcia ugody, sędzia będzie Twoim sprzymierzeńcem.

Bardzo często rzeczowa argumentacja sędziego na sali rozpraw i powaga jego urzędu sprawia, że strony odstępują od nierealnych żądań i uzgadniają stanowiska. Szczególnie wówczas, gdy sąd w bardzo delikatny i wręcz zawoalowany sposób ujawni swój pogląd na sprawę.

Bywa i tak, że przedłużające się postępowanie sądowe sprawia, iż apetyty stron się zmniejszają, a konieczność stawiania się w sądzie na kolejne rozprawy przyprawia o znużenie. Gdy powoli staje się jasne, że postępowanie sądowe zmierza do nikąd i tylko generuje dalsze koszty, szanse na ugodowe zakończenia sprawy wzrastają, co nie było by możliwe bez wytoczenia sprawy przed sądem.

Kilka miesięcy po zakończeniu mojej rozmowy z Klientem, w słoneczne wiosenne popołudnie wychodziliśmy razem z budynku sądu. Oboje nie mogliśmy uwierzyć, że druga strona tak łatwo zgodziła się na to, żeby mój Klient w całości przejął nieruchomość wchodzącą w skład spadku i dokonał spłat na rzecz innych spadkobierców w ratach rozłożonych na okres najbliższych 10 lat.

W rzeczywistości jest to maksymalny termin, na który sąd mógłby sam z siebie rozłożyć spłaty. Nawet nie liczyłbym na to, żeby uda mi się przekonać sąd do takiego rozstrzygnięcia, gdyby sprawa miała zakończyć się inaczej, niż w drodze ugody.

Klient był zadowolony z rozstrzygnięcia. Wspominał o tym, że zamierzają sprzedać z żoną swój dom, a uzyskane w ten sposób środki przeznaczą na spłaty dla pozostałych spadkobierców i zamieszkają w odziedziczonej nieruchomości z dala od zgiełku miasta.

Nie chciałem mu wówczas na szybko wyjaśniać, że ta nieruchomość wchodzi w skład jego majątku osobistego, podobnie jak dług, który będzie musiał spłacić wobec innych spadkobierców, a przekazanie na ten cel środków ze sprzedaży domu wchodzącego do majątku wspólnego małżonków spowoduje powstanie nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty, który może być rozliczony w postępowaniu o podział majątku małżeńskiego po rozwodzie … zresztą wszystkie wyjaśnienia w tej sprawie są dostępne na moim drugim blogu – rozwód i podział majątku.pl

Ps. Przy tworzeniu tego materiału nie ucierpiał żaden Klient, ani tajemnica adwokacka. Przedstawiona historia jest fikcyjna, a jedynie rozważania prawne są z grubsza prawidłowe.

pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię

Wyślij numer

Co to jest scheda spadkowa?

Scheda to – wg słownika języka polskiego – odziedziczony po kimś majątek. W kodeksie cywilnym nie ma definicji legalnej schedy spadkowej, a jedynie zasady zaliczania darowizn lub zapisów windykacyjnych na jej poczet.

Koniec końców scheda spadkowa to właśnie majątek odziedziczony po spadkodawcy.

W skład tego majątku wchodzi zarówno majątek uzyskany po śmierci spadkodawcy w ramach dziedziczenia ustawowego lub zapisu windykacyjnego, ale także przekazany spadkobiercom za życia spadkodawcy w postaci dokonanych przez niego darowizn.

Wiele sytuacji życiowych prowadzi to tego, że spadkodawca dzieli swój majątek jeszcze za życia. Prosta sytuacja – jedno z dorosłych dzieci kupuje własne mieszkanie, a drugiemu takie mieszkanie kupują rodzice. Już w takim przypadku będziemy mieli do czynienia z koniecznością rozliczania sched spadkowych.

O tym w jaki sposób następuje to rozliczenie wyjaśniłem w innym wpisie. Zamieściłem tam też przykład praktycznego rozliczenia sched spadkowych, a także wyjaśniłem jaki jest związek schedy spadkowej z zachowkiem – przeczytaj: Scheda spadkowa a zachowek

Zasady dotyczące schedy spadkowej zostały wprowadzone po to, ażeby wykluczyć możliwość uprzywilejowania spadkobierców, którzy otrzymali część majątku spadkowego już za życia spadkodawcy.

Co jeszcze musisz wiedzieć o schedzie spadkowej?

Po pierwsze rozliczeń na poczet sched spadkowych dokonuje są dopiero podczas działu spadku.

Po drugie w trakcie sądowego działu spadku musi zostać zgłoszony wniosek o zaliczenie darowizn na poczet sched spadkowych, bo sąd nie będzie tego robił z własnej inicjatywy. Zapomnisz złożyć wniosek we właściwym momencie, to Twoje straty mogą sięgać setek tysięcy złotych (albo więcej).

Po trzecie jakiekolwiek rozliczenia są możliwe tylko wówczas, gdy do dziedziczenia dochodzą zstępni zmarłego (dzieci, wnuki itd.) lub zstępni łącznie z małżonkiem.

Po czwarte zaliczenia na schedę spadkową będą dokonywane tylko wówczas, gdy powołanie do spadku następuje na podstawie ustawy. Czyli w każdym przypadku, gdy został sporządzony testament, do takiego rozliczenia nie dojdzie.

Pamiętaj o tym, że sporządzenie testamentu wyłącza możliwość rozliczenia sched spadkowych

Ta okoliczność jest często pomijana przy sporządzaniu testamentu. Stosunkowo często spotykam się z testamentami, w których spadkodawca będący wdowcem lub wdową do spadku powołuje wszystkie swoje dzieci w częściach równych.

Taki testament nie zmieni niczego ani w zakresie kręgu osób powołanych do spadku, ani części majątku, który ma przypaść na każdego ze spadkobierców (przy założeniu, że wszystkie dzieci przeżyją spadkodawcy). Dziedziczenie ustawowe po takim spadkodawcy wyglądałoby dokładnie tak samo. Do spadku doszłyby wszystkie jego dzieci w częściach równych.

Często spadkodawca sporządza taki testament, bo jest przekonany, że tak po prostu trzeba zrobić, żeby majątek gromadzony przez całe życie nie dostał się w ręce kogoś obcego.

Tymczasem sporządzenie takiego testamentu spowoduje, że nie dojdzie do rozliczenia sched spadkowych, co ma przecież bardzo duże znacznie praktyczne, z czego z często spadkodawca wcale nie zdaje sobie sprawy.

pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię

Wyślij numer

Czy w dziale spadku można dokonać podziału długów spadkowych?

I tak i nie.

Pomogłem? Nie bardzo, już tłumaczę.

Skuteczność podziału długów spadkowych zależy od tego, czy chodzi o umowny czy sądowy dział spadku.

Zanim wyjaśnię te różnicę muszę Ci zwrócić uwagę na jedną rzecz. Żadne ustalenia spadkobierców czy też orzeczenie sądu wydane w sprawie, w której nie brał udziału wierzyciel spadkowy, nie mogą mieć wpływu na pozycję prawną czy uprawnienia tego wierzyciela.

To raczej jasne. Skoro wierzyciel nie może decydować (nie może być stroną umowy o dział spadku, ani uczestnikiem sprawy sądowej) to żadne ustalenia nie mogą dotyczyć jego sfery prawnej.

Czy zatem nie można dokonać podziału długów spadkowych?

W pewnym sensie można.

Umowny dział spadku

W przypadku umownego podziału majątku spadkobiercy mogą dokonać podziału długów pomiędzy siebie. Należy jednak wyjaśnić, że ten podział będzie skuteczny tylko względem nich, a nie względem wierzyciela.

Pomogłem? Dalej nic.. Przeczytaj jeszcze kawałek.

Po dziale spadku spadkobiercy odpowiadają za długi do wysokości wartości udziału, jaki przysługuje każdemu z nich w spadku. Czyli jeśli np. każdy ze spadkobierców, który został powołany do spadku w 1/3 części odpowiada za 1/3 długów spadkowych.

Więcej o tym: Odpowiedzialność za długi spadkowe

Jeśli spadkobiercy podzielą się spadkiem w taki sposób, że wszystkie długi będzie musiał spłacić tylko jednej ze spadkobierców, to sytuacja wygląda następująco:

Spadkobierca, który zobowiązał się spłacić wszystkie długi ma obowiązek to zrobić. Natomiast wierzyciel spadkowy może zażądać zapłaty 1/3 długu od każdego ze spadkobierców. Spadkobiercy, którzy zgodnie z umową o dział spadku nie mieli odpowiadać za długi, będą musieli zapłacić te kwoty żądane przez wierzyciela. Jednak po ich zapłacie będą mogli żądać ich zwrotu od spadkobiercy, który zobowiązał się te długi spłacić.

Chodzi o to, żeby wierzyciel nie musiał ponosić ryzyka niewypłacalności spadkobiercy, który zobowiązał się do zapłaty długów. To inni spadkobiercy powinni ponosić to ryzyko.

Podział długów w sądowym dziale spadku

W sądowym dziale spadku sąd co do zasady w ogóle nie bierze pod uwagę długów i nie dokonuje ich podziału. Po uprawomocnieniu postanowienia o dziale spadku każdy ze spadkobierców odpowiada za ich zapłatę do wysokości wartości swojego udziału.

W toku działu spadku mogą zostać rozliczone pomiędzy spadkobiercami te długi spadkowe, które zostały zapłacone przez poszczególnych spadkobierców przed wydaniem postanowienia o dziale spadku.

Sąd wyjątkowo uwzględnia wartość długów spadkowych w sytuacji, kiedy obciążają one konkretny przedmiot w masie spadkowej. Np. ustalając wartość mieszkania wchodzącego w skład spadku sąd będzie brał pod uwagę wysokość obciążającej to mieszkanie hipoteki.

Pomogłem? Odpowiedz w komentarzu 🙂

pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię

Wyślij numer

Może się tak zdarzyć, że majątek spadkowy jest znaczny, a sytuacja prawna części jego składników nie jest do końca jasna.

Problemem może być to, czy dany składnik rzeczywiście wchodzi w skład majątku spadkowego, czy też jest własnością kogoś innego. Część majątku spadkowego może znajdować się za granicą. Wreszcie przydatność lub możliwość zbycia określonego składnika majątku spadkowego jest czasowo lub częściowo niemożliwa (np. nieruchomość objęta zamiarem wywłaszczenia, czy też nieruchomość, co do której możliwości inwestycyjne są znacznie ograniczone ze względu na plan zagospodarowania przestrzennego).

Czy w takich sytuacjach można wyłączyć ten składnik majątku spod działu spadku?

Częściowy dział spadku w drodze umowy zawartej pomiędzy spadkobiercami

Nie ma żadnych ograniczeń, ażeby taki problematyczny składnik majątku został wyłączony z umownego działu spadku. Spadkobiercy dokonując podziału majątku spadkowego w ten sposób mogą dowolnie określić te składniki majątku, które będą podlegać podziałowi w ramach zawieranej prze nich umowy. Po zawarciu takiej umowy pozostałe składniki spadku, które nie zostały ujęte w umowie nadal są przedmiotem współwłasności wszystkich spadkobierców.

Częściowy dział spadku w postępowanie sądowym

Tutaj pojawiają się trudności, bo zasadą jest, że sądowy dział spadku powinien dotyczyć całego majątku spadkowego. Częściowy dział możliwy jest tylko z ważnych powodów. Te ważne powody, to np. okoliczności wskazane powyżej we wstępie.

Powodów, które będą skłaniać spadkobierców do dokonania częściowego działu spadku może być więcej, a sądy bardzo różnie podchodzą do ich oceny i bywa, że nie są zbyt restrykcyjne. Są nawet głosy, mówiące o tym sam zgodny wniosek spadkobierców to ważny powód umożliwiający taki właśnie częściowy podział majątku w postępowaniu sądowym.

Można też próbować inaczej obejść sytuację, w której sąd nie chce wyrazić zgody na dokonanie częściowego działu spadku. Pierwszym krokiem będzie przekonanie sądu do wydania postanowienia częściowego w przedmiocie działu spadku (to co innego niż częściowy dział spadku). Warunki wydania takiego postanowienia są inne niż te, które pozwalają na częściowy dział spadku.

Po wydaniu i uprawomocnieniu tego postanowienia częściowego po prostu cofasz wniosek o dział spadku w pozostałym zakresie. Jeśli wszyscy uczestnicy postępowania wyrażą na to zgodę, cel w postaci dokonania częściowego sądowego działu spadku zostanie osiągnięty.

Uzupełniający dział spadku

W sytuacji kiedy spadkobiercy w pierwszej kolejności dokonali częściowego działu spadku, zawsze możliwe jest dokonanie uzupełniającego działu czy to w ramach umowy, czy w toku postępowania sądowego.

Częściowy dział spadku a zasada odpowiedzialności za długi spadkowe

Dokonanie częściowego działu spadku nie zmienia reguł dotyczących odpowiedzialności za długi spadkowego, tak jak następuje to w sytuacji całościowego działu spadku.

Więcej o tym przeczytasz tutaj: Dział spadku a długi spadkowe

pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię

Wyślij numer

Czy w sprawie o dział spadku można bronić się zarzutem zasiedzenia? Jeśli można, to w jakiej sytuacji i jak to zrobić? Niniejszy wpis stanowi odpowiedź na te pytania. Zachęcam do lektury.

Jak uzyskać własność nieruchomości przez zasiedzenie?

Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności rzeczy. Żeby nabyć rzecz przez zasiedzenie trzeba po pierwsze mieć ją w swoim wyłącznym władztwie przez określony czas.

Więcej o zasiedzeniu przeczytasz tutaj: Zasiedzenie nieruchomości

Mieć rzecz we w swoim wyłącznym „władztwie” oznacza w uproszczeniu, że musimy mieć do niej dostęp z wyłączeniem innych osób i móc z niej korzystać z wyłączeniem innych osób.

Przykład:

Można mówić, że ktoś ma nieruchomość w swoim wyłączny władztwie, gdy jest jedyną osobą, która ma klucze do ogrodzenia i do drzwi wejściowych do budynku znajdującego się na ogrodzonej działce i jednocześnie może swobodnie i z wyłączeniem innych osób korzystać z tej nieruchomości w dowolny sposób.

Jeśli rzecz jest we władztwie większej ilości osób, mogą one wspólnie nabyć jej własność przez zasiedzenie.

Oprócz faktycznego władztwa na rzeczą niezbędnym elementem zasiedzenia rzeczy jest to, że trzeba mieć zamiar sprawowania tego władztwa tak, jakby się było właścicielem rzeczy (mówiąc fachowo: trzeba być posiadaczem samoistnym).

Dla przykładu można powiedzieć, że najemca też ma wynajmowany lokal w swoim władztwie (posiadaniu), ale nie wykonuje tego władztwa, jak właściciel, ponieważ wie, że jest tylko lokatorem (mówi się zatem, że ma lokal w posiadaniu zależnym).

Jeśli już posiadamy rzecz w naszym władztwie (posiadaniu) i zachowujemy się względem niej jak właściciel (posiadanie samoistne), to jeśli ten stan będzie trwał przez określony czas, nabędziemy prawo własności danej rzeczy.

W przypadku zasiedzenia nieruchomości długość tego okresu zależy od tego, czy posiadamy rzecz w dobrej wierze bądź w złej wierze.

Posiadaczem w dobrej wierze będzie ten, kto ma uzasadnione powody sądzić, że rzeczywiście jest właścicielem rzeczy, mimo, że w rzeczywistości nie jest (czyli np., ktoś, kto – niewiedząc  o tym – kupił samochód od złodzieja, który nie był przecież uprawniony, żeby dokonać sprzedaży nieswojego samochodu).

Tymczasem posiadaczem w złej wierze będzie ten, kto wie (lub przy zachowaniu należytej staranności powinien wiedzieć), że nie ma prawa własności do rzeczy (np. ktoś kto świadomie zajmuje nieruchomość bez tytułu prawnego).

W przypadku posiadacza dobrej wierze zasiedzenie następuje po 20 latach posiadania samoistnego nieruchomości, zaś w wypadku posiadacza w złej wierze po 30 latach.

W jaki sposób wykorzystać zarzut zasiedzenia w toku postępowania o dział spadku?

Można to czynić w sytuacji, kiedy po śmierci spadkodawcy, władztwo nad nieruchomością przejmuje tylko jeden spośród kilku spadkobierców, a następnie sprawuje to władztwo – jako posiadacz samoistny – przez określony czas.

Spadkobierca, który będzie bronił się zarzutem zasiedzenia napotka jednak na kilka problemów.

Po pierwsze, co do zasady, spadkobierca (nawet jeśli w chwili śmierci zamieszkuje ze zmarłym z wyłączeniem innych spadkobierców i po jego śmierci ma wyłączny dostęp do nieruchomości) nie staje się automatycznie posiadaczem samoistnym. Żeby stać się takim posiadaczem musi on jednoznacznie zamanifestować na zewnątrz zamiar posiadania nieruchomości jak właściciel (np. poinformować innych spadkodawców, że nie przysługują im żadne prawa do nieruchomości i nie mają do niej wstępu).

Przyjmuje się także, że jeśli w chwili śmierci spadkodawcy, spadkobierca wiedział, że nie tylko on dziedziczy po spadkodawcy, to staje się posiadaczem w złej wierze. Zatem własność nieruchomości nabędzie dopiero z upływem 30 lat od śmieci spadkodawcy.

Kiedy podnieść zarzut zasiedzenia?

Z formalnego punktu widzenia zarzut zasiedzenia należy podnieść w sprawie o dział spadku, chyba że spadkobierca już wcześniej wytoczył sprawę o stwierdzenie zasiedzenia. Jeśli sąd spadku uwzględni zarzut zasiedzenia, stwierdzi, że nieruchomość nie należy do spadku, więc nie podlega podziałowi pomiędzy spadkobierców.

pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię

Wyślij numer