Odrzucenie spadku po terminie
W październiku 2015r. weszły w życie zasady, zgodnie z którymi jeśli spadkobierca po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy, nie złożył jakiegokolwiek oświadczenia powoduje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zasady te stosuje się tylko co do spadków otwartych po tej dacie.
Zatem w stosunku do spadkodawców zmarłych przed zmianą przepisów nadal obowiązuje reguła, zgodnie z którą milczenie oznacza przyjęcie spadku wprost, co skutkuje pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe.
Zresztą w niektórych wypadkach nawet przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie wydaje się być atrakcyjną alternatywą.
Więcej o tym: Odrzucenie spadku, a przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeśli okaże się, że złożone przez Ciebie oświadczenie co do przyjęcia spadku (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza) lub też milczenie równoznaczne w skutkach ze złożeniem takiego oświadczenia jest dla Ciebie niekorzystne – możesz zmienić swoją decyzję i odrzucić spadek.
Odrzucenie spadku po terminie – czyli jak uchylić się od oświadczenia o przyjęciu spadku?
Niestety nie obędzie się bez sprawy sądowej, którą rozpoczynasz składając odpowiedni wniosek do sądu. Uzasadniając go musisz wyjaśnić, dlaczego chcesz uchylić się od oświadczenia o przyjęciu spadku.
Sąd uwzględni Twój wniosek, jeśli udowodnisz, że składając oświadczenie (albo milcząc przez określony czas) działałeś pod wpływem bezprawnej groźby innego spadkobiercy bądź osoby trzeciej.
Wniosek będzie skuteczny także wtedy, gdy byłeś pod wpływem błędu (np. co do stanu majątku spadkowego, wartości obciążających go długów). Co ważne, musisz wykazać, że błąd był uzasadniony okolicznościami sprawy (np. że od lat nie miałeś żadnych kontaktów ze spadkodawcą, wobec czego nie wiedziałeś o jego problemach finansowych czy długach) a także, iż dopełniłeś wszystkich możliwych starań celem ustalenia wartości tego majątku w odpowiednim terminie.
Termin na uchylenie się od oświadczenia o odrzuceniu spadku
Pamiętaj też o tym, że Twoje uprawnienie wygaśnie w ciągu roku od dnia, w którym wykryłeś swój błąd (np. od dnia uzyskania rzetelnej informacji o długach obciążających spadek),
W przypadku groźby termin roczny liczony jest od dnia, w którym stan obawy ustał (np. grożąca Ci osoba trafiła do zakładu karnego).
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Zmiana lub uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku stanowi dowód, że spadek po określonym spadkodawcy przypadł jednemu lub kilku spadkobiercom.Sąd wydaje takie postanowienie po przeprowadzeniu rozprawy, zbadaniu wszystkich koniecznych dokumentów oraz przesłuchaniu spadkobierców.
Czy takie postanowienie może zostać zmienione lub uchylone? TAK!
Kiedy jest możliwa zmiana lub uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku?
Jeśli postanowienie nie jest jeszcze prawomocne o jego zmianę lub uchylenie należy wnosić w apelacji.
Czeka Cię nieco bardziej skomplikowana sprawa, jeśli postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jest już prawomocne. W takim wypadku trzeba założyć nową sprawę.
Żeby skutecznie przekonać sąd do zmiany lub uchylenia takiego prawomocnego postanowienia należy wykazać, że:
- jedna lub kilka osób, wskazane w treści postanowienia jako spadkobiercy, w rzeczywistości nie są spadkobiercami;
- przypadające na konkretnych spadkobierców udziały określone w postanowieniu sądu spadku są inne (mniejsze lub większe).
Z pewnością sprawa zakończy się sukcesem, jeśli wykażesz, że np. istnieje testament spadkodawcy, o którym sąd nie wiedział wydając kwestionowane postanowienie.
W jednej z prowadzonych przeze mnie spraw Klientka znalazła własnoręczny testament matki ukryty w książce kucharskiej jakiś czas po zakończeniu postępowania. W innej testament odnalazł się przy porządkowaniu dokumentów ojca po sprzedaży mieszkania wchodzącego w skład spadku po nim. W obu tych przypadkach sprawy sąd zmienił postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Oprócz ujawnienia się nieznanego testamentu innymi wydarzeniami uzasadniającymi zmianę lub uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku mogą być:
- odnalezienie się kolejnych spadkobierców (np. nieślubnych dzieci spadkodawcy),
- wydanie orzeczenia uznającego jednego ze spadkobierców niegodnym dziedziczenia,
- skutecznego uchylenia się od przyjęcia spadku ,
- odnalezienie się umowy zrzeczenia dziedziczenia itp.
Jeśli brałeś udział w postępowaniu, w którym wydano o stwierdzeniu nabycia spadku po spadkodawcy, możesz żądać jego zmiany lub uchylenia tylko wtedy, kiedy okoliczności uzasadniające wszczęcie nowej sprawy poznałeś już po uprawomocnieniu się tego postanowienia.
Sąd nie zgodzi się na Twój wniosek, jeśli mogłeś przedstawić tę okoliczność w pierwszym postępowaniu, ale tego nie zrobiłeś. Nie mówię już o tym, że świadome ukrywanie testamentu lub istnienia innych spadkobierców może ściągnąć na Ciebie naprawdę nieprzyjemne konsekwencję.
Pamiętaj też o tym, że liczy się tylko to, czy formalnie brałeś udział w tym pierwszym postępowaniu. Nie ma znaczenia, czy pojawiłeś się w sądzie i czy składałeś jakiekolwiek pisma procesowe lub oświadczenia. Jeśli zostałeś prawidłowo zawiadomiony przez sąd o tym, że to czy się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku, ale po prostu nie przyjechałeś na rozprawę, oznacza to, że brałeś udział w postępowaniu.
Termin na wystąpienie z wnioskiem o zmianę lub uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku
To czy brałeś udział w pierwszy postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku jest też ważne przy określenie terminu, w którym powinieneś żądać zamiany lub uchylenia tego postanowienia. W takim wypadku masz tylko rok czasu na to, żeby zacząć działać. Po bezskutecznym upływie tego terminu jakiekolwiek dalsze ruchy będą już dla Ciebie niemożliwe.
Inaczej wygląda sytuacja jeśli nie brałeś udziału w tym postępowaniu – np. kiedy to Ty jesteś pominiętym spadkobiercom. Wówczas nie ma żadnego terminu, w którym powinieneś wystąpić z takim wnioskiem.
Pamiętaj jednak o tym, że dopóki poprzednie postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jest w mocy, wskazani w nim spadkobiercy mogą dowolnie dysponować majątkiem spadkowym. Jeśli za późno zaczniesz działać może się okazać, że znaczna część tego majątku będzie już nie do odzyskania.
Pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Odrzucenie spadku przez małoletniego termin
Procedurę odrzucenia spadku przez małoletniego omówiłem w poprzednim wpisie. W tym miejscy kilka uwag o terminie, w jakim tę procedurę trzeba przeprowadzić.
Ogólna zasada jest taka, że oświadczenie o odrzucenie spadku możesz złożyć w ciągu 6 miesięcy od momentu, kiedy dowiedziałeś się o tym, że jesteś powołany do spadku. Uchybienie tego terminu może prowadzić do przejęcia pełnej odpowiedzialności za długi spadkowe.
Więcej możesz o tym przeczytać tutaj: Odrzucenie spadku
Najbliższa rodzina dowiaduje się o tym, że została powołana do dziedziczenia z reguły z chwilą otwarcia spadku spadkodawcy. Jednak nie musi tak być w każdym przypadku. Jeśli będziesz w stanie udowodnić, że np. nie utrzymywałeś stałych kontaktów ze spadkodawcą i wcześniej o jego śmierci nie wiedziałeś, termin 6 miesięczny liczy się do momentu, kiedy tę wiedzę uzyskałeś.
Ten sam termin dotyczy sytuacji, gdy spadkodawcy powołani do spadku w bliższej kolejności odrzucili spadek. Zaczyna on biec wtedy, kiedy się o tym dowiedziałeś.
Jak liczyć termin na odrzucenie spadku przez małoletniego?
W przypadku osoby małoletniej bierze się pod uwagę stan wiedzy opiekuna prawnego, którym najczęściej jest rodzic. W najbardziej typowej sytuacji tj. kiedy rodzic odrzuca zadłużony spadek, co powoduje powołanie do spadku małoletniego dziecka tego rodzica, termin 6 miesięczny zaczyna biec od chwili, w której rodzic złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Będąc rodzicem lub opiekunem dziecka musisz podjąć zdecydowane i niezwłoczne działanie. Wyjaśniłem Ci już, że na odrzucenie spadku przez małoletniego musisz uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.
Jak zdążyć przed terminem?
Nie wiem czy miałeś już styczność z wymiarem sprawiedliwości, ale normą jest że na rozpatrzenie sprawy w sądzie i wyznaczenie pierwszej rozprawy trzeba czekać kilka miesięcy. Czy zdążysz przeprowadzić całą procedurę w 6 miesięcy? A co jeśli Twój wniosek będzie zawierał braku lub błędy? Wówczas postępowanie może potrwać dłużej.
Najgorsze, że nie masz wpływu na to, kiedy sądy wyznaczy rozprawę i wyda stosowną zgodę. Kiedyś to był naprawdę spory problem i prowadzenie tego typu postępowań kosztowało wiele nerwów.
Na szczęście w jednym z orzeczeń w 2013 roku Sąd Najwyższy uznał, że 6 miesięczny termin nie biegnie w czasie, gdy sprawa o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku toczy się przed sądem (czyli od dnia złożenia wniosku do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu). To bardzo rozsądne orzeczenie, które usuwa wiele wątpliwości.
Nie zmienia to faktu, że do procedury odrzucenia spadku przez małoletniego należy podejść odpowiednie szybko i nie odkładać go na ostatnią chwilę.
Pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego
Pozbyłeś się problemu i odrzuciłeś zadłużony spadek? Często to bardzo dobra decyzja. Alternatywa w postaci przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie zawsze jest tak samo atrakcyjna.
Więcej na ten temat: Odrzucenie spadku, a przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeśli nie masz dzieci, to twoje kłopoty z zadłużonym spadkiem właśnie się skończyły. W przeciwnym wypadku jesteś dopiero w połowie drogi.
Odrzucenie spadku ma taki skutek jakbyś zmarł przed spadkodawcą. Zatem po nim nie dziedziczysz. W Twoje miejsce wchodzą jednak Twoje dzieci. Każde z nich dziedziczy w częściach równych udział w spadku, który przypadał na Ciebie.
Gdy dzieci są pełnoletnie, muszą po prostu powtórzyć procedurę odrzucenia spadku, którą sam przeszedłeś. To nie powinno być trudne o ile zachowany zostanie 6 miesięczny termin liczony od dnia, kiedy dowiedziały się o tym, że odrzuciłeś spadek.
Pamiętaj również, że po odrzuceniu spadku przez Twoje dziecko, na to miejsce wchodzą jego dzieci (Twoje wnuki). One też muszą odrzucić spadek.
Procedura dalszego odrzucania spadku nie będzie potrzebna w stosunku do osób, które zostały poczęte (a nie urodzone!) po śmierci spadkodawcy. One nie dziedziczą dlatego nie muszą też odrzucać spadku.
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego
Jeśli jedna z osób, które muszą odrzucić spadek jest małoletnia procedura się nieco komplikuje. Odpowiednie oświadczenie o odrzuceniu spadku powinien złożyć w imieniu takiego dziecka rodzic (ew. opiekun). Jego skuteczność zależy jednak od zgody sądu opiekuńczego.
Wniosek do sądu
Sąd opiekuńczy wyraża zgodę na odrzucenie spadku przez małoletniego po przeprowadzeniu postępowania sądowego, w toku którego musi się upewnić, że jest to w interesie dziecka.
Takie postępowanie wszczyna się na wniosek rodziców lub opiekunów dziecka. Pamiętaj też, że wniosek taki powinieneś złożyć w odpowiednim terminie. Poniżej wyjaśnię Ci w jakim.
Odrzucenie spadku przez małoletniego – uzasadnienie i dokumenty
Motywując wniosek do sądu z reguły wystarczy wykazać, że spadek jest zadłużony i że rodzice już go odrzucili. Można to zrobić pokazując wezwania do zapłaty do zmarłego, umowy kredytowe, dokumentację komornika. Warto też do wniosku załączyć oświadczenia o odrzuceniu spadku składane przez innych spadkobierców.
Z mojego doświadczenia wynika, że jeśli wniosek jest dobrze udokumentowany i zawiera odpowiednie uzasadnienie sądy wyrażają zgodę na odrzucenie spadku przez małoletniego bez wyznaczania rozprawy. Warto zatem poświęcić trochę więcej energii na to, żeby dobrze przygotować wniosek i dzięki temu nie tracić czasu na „chodzenie po sądach”.
Dysponując prawomocnym postanowieniem sądu opiekuńczego wyrażającym zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego możesz (a nawet powinieneś) niezwłocznie złożyć takie oświadczenie w sądzie lub u notariusza. Zwlekanie może mieć opłakane skutki. Przeczytaj: Termin na odrzucenie spadku przez małoletniego.
Pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Poświadczenie dziedziczenia
Co to jest poświadczenie dziedziczenia?
Notarialne poświadczenie dziedziczenia to dowód na to, że dany spadkobierca nabył prawa do spadku po określonym spadkodawcy. Po umieszczeniu w rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną spełnia ono zatem taką samą funkcję i ma taką samą moc, jak postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Nie chcę drugi raz powtarzać tych samych zagadnień, więc jeśli potrzebujesz informacji o tym, kiedy i gdzie będziesz potrzebował dowodu, którym wykażesz swoje prawa do spadku odsyłam Cię do wpisu: Stwierdzenie nabycia spadku.
Kto może sporządzić poświadczenie dziedziczenia?
Taki dokument może być przygotowany tylko przez notariusza. Dobra wiadomość jest taka, że poświadczenie dziedziczenia może przygotować każdy notariusz w kraju i to niezależnie do tego, gdzie przed śmiercią mieszkał spadkodawca o ile był obywatelem polski.
Jest to jeden z atutów tej procedury w porównaniu ze stwierdzeniem nabycia spadku, które może być przeprowadzone tylko w wyznaczonych sądach – Stwierdzenie nabycia spadku – właściwość
Kiedy można sporządzić poświadczenie dziedziczenia?
Pierwszym warunkiem jest to, że wszyscy spadkobiercy muszą być ze sobą zgodni, co do kręgu spadkobierców, wysokości przysługujących im udziałów, podstawy dziedziczenia (ustawowe, czy testamentowe).
Jakikolwiek spór w tym zakresie wyłącza możliwość sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, a spadkobiercom pozostaje procedura sądowa.
Drugim warunkiem koniecznym jest to, że do aktu muszą jednocześnie stanąć wszystkie osoby wchodzące w krąg spadkobierców ustawowych i testamentowych (wszystkie te osoby muszą być obecne, nawet wówczas, gdy na podstawie testamentu dziedziczy tylko jedna z nich).
Akt poświadczenia dziedziczenia może zostać sporządzony, kiedy do dziedziczenia dochodzi na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu – z wyłączeniem testamentu szczególnego.
Treść poświadczenia dziedziczenia
W treść aktu określa się m. in. spadkodawcę oraz spadkobierców jak również tytuł powołania do spadku i wartość przysługujących udziałów. Akt poświadczenia dziedziczenia nie zawiera żadnej wzmianki o składzie majątku spadkodawcy, a także nie wskazuje tego, które konkretnie składniki tego majątku przypadają na rzecz konkretnego spadkobiercy (chyba, że mamy do czynienia z zapisem windykacyjnym)
Plusy i minusy notarialnego poświadczenia dziedziczenia
Do niewątpliwych plusów należy to, że można je uzyskać znacznie szybciej, niż postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku i przejść do dalszych kroków w procedurze spadkowej (przeczytaj: Stwierdzenie nabycia spadku i co dalej). Dla niektórych osób wartością jest także to, że nie trzeba brać udziału w „stresującej” procedurze sądowej.
Trudnością zwykle okazuje się konieczność zebrania się u notariusza wszystkich spadkodawców, a także brak jakichkolwiek sporów pomiędzy nimi.
Akt poświadczenia dziedziczenia, a stwierdzenie nabycia spadku.
Poniżej możesz pobrać darmowy ebook szczegółowo omawiający różnice pomiędzy sądową procedurą nabycia spadku, a sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia. Dzięki niemu zorientujesz się, która z tych procedur sprawdzi się w Twoim przypadku.
Raport – Kancelaria Klisz i Wspólnicy – Stwierdzenie nabycia spadku czy poświadczenie dziedziczenia
pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Stwierdzenie nabycia spadku – właściwość sądu
Właściwość sądu, czy to naprawdę takie ważne?
Często dla spadkobierców bardzo istotne jest to, który sąd będzie prowadził sprawę o stwierdzenie nabycia spadku. Wyjaśniłem już, że w takiej sprawie – nawet zupełnie nieskomplikowanej – sąd będzie musiał wyznaczyć co najmniej jedną rozprawę zanim wyda odpowiednie postanowienie, w którym wskaże kto i w jakich częściach nabył spadek. Wyjaśniałem także, kto na takiej rozprawie powinien się pojawić.
- Jak wygląda rozprawa w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku?
- Kto musi być obecny na rozprawie w sprawie o nabycie spadku?
Co więcej, w skomplikowanych sprawach, gdzie część spadkobierców kwestionuje ważność testamentu lub testamentów jest kilka, często rozpraw jest więcej.
Kilkakrotne podróże do miejsca prowadzenia sprawy oznaczają z reguły znaczne koszty. Dlatego najlepiej, żeby sprawa toczyła się w miarę blisko Twojego miejsca zamieszkania. Niestety nie zawsze jest to możliwe.
Do jakiego sądu skierować wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Ogólna zasada jest taka, że sprawę o stwierdzenie nabycia spadku powinien prowadzić sąd rejonowy, właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy i właśnie do tego sądu należy wystąpić z takim wnioskiem.
Wyjątki od zasady
Na wielu stronach internetowych możesz przeczytać, że jeśli zmarły nie miał ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce lub tego miejsca nie można ustalić, wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy złożyć do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
W wyjątkowych wypadach (gdy nie da się ustalić sądu właściwego na podstawie w/w reguł) o nabyciu spadku będzie orzekał Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy.
Dla porządku powtarzam te informację, ale w tym wpisie głównie chciałbym Ci napisać o innej zasadzie, która nie jest tak szeroko znana.
Otóż pewnego razu udało mi się przekonać sąd, żeby sprawa o stwierdzenie nabycia spadku została rozpoznana przez zupełnie inny sąd, niż ten, który był właściwy wg powyżej wskazanych reguł.
Kluczem było powołanie się na „zasadę celowości”. Wyjaśniłem, że zarówno moja Klientka, jak i pozostali uczestnicy postępowania mieszkają we Wrocławiu, co w tym wypadku oznaczało, że wszyscy będą musieli odbyć co najmniej kilkuset kilometrową podróż celem stawienia się na rozprawie w mieście położonym przy wschodniej granicy kraju.
Sąd zgodził się ze mną, że przeprowadzenie sprawy w miejscu zamieszkania wszystkich osób zainteresowanym jej wynikiem znacznie przyspieszy całą procedurę.
Sprawa ostatecznie odbyła się we Wrocławiu. Pozwoliło to wszystkim zaoszczędzić koszty i czas związane z podróżą. Była to spora oszczędność, ponieważ akurat w tej sprawie nie skończyło się na jednej rozprawie.
Od tamtej pory wielokrotnie stosuję ten sposób, który w wielu przypadkach może być skuteczny.
Jak przenieść sprawę spadkową z powołaniem się na zasadę celowości?
Procedura wystąpienia z takim wnioskiem jest nieco skomplikowana, ale jeśli potrzebujesz w tym zakresie pomocy, napisz do mnie, chętnie wyjaśnię Ci jak to zrobić.
pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Jak przyjąć spadek?
Co to znaczy „przyjęcie spadku”?
Przyjęcie spadku polega na tym, że spadkobierca wyraża zgodę na nabycie wszystkich prawa i obowiązków związanych ze spadkiem. W innym miejscu na blogu tłumaczyłem, że wejście w sytuację prawną spadkodawcy oznacza nie tylko przejęcie aktywów jego majątku, ale także odpowiedzialności za długi spadkowe.
Musisz wiedzieć, że przyjęcie spadku nie zawsze następuje w wyniku świadomej decyzji spadkobiercy, dlatego wszystkie zawarte poniżej informacje mogą być dla Ciebie bardzo ważne.
Czy mogę zmienić zdanie co do przyjęcia spadku?
Pamiętaj także o tym, że nabycie spadku jest w zasadzie nieodwracalne, a ściślej mówić cofnięcie skutków przyjęcia (i odrzucenia) spadku jest bardzo trudne i może mieć miejsce wyjątkowo (przeczytaj: Uchylenie się od skutków złożenia lub niezłożenia oświadczenia o przyjęciu spadku).
Czy przyjęcie spadku zawsze będzie oznaczać odpowiedzialność za długi spadkodawcy?
W zasadzie tak, ale ważne jest co innego. To nic złego przyjąć spadek, w skład którego wchodzi olbrzymi i nowoczesny dom z ogrodem, w przypadku jeśli będzie to wiązać się z koniecznością zapłaty długu o wartości pięciu, dziesięciu, czy nawet stu tysięcy złotych. Wartość spadku w każdym razie będzie dodatnia, a zatem spadkobierca w efekcie przyjęcia spadku i tak zyska.
Gorzej jest, jeśli wartość spadku jest tak naprawdę ujemna tzn. wartość aktywów jest niższa, niż wartość długów, albo – o zgrozo – w skład spadku wchodzą same długi.
W takich sytuacjach ryzykowne będzie przyjęcie spadku wprost. Przy takim przyjęciu spadku spadkobierca odpowiada za całość długów spadkowych.
W opisanym przypadku znacznie bezpieczniej jest przyjąć spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Wówczas odpowiedzialność za długi spadkowego co prawda istnieje, ale jej górna granica nie może przekroczyć wartości aktywów (tzw. stanu czynnego) spadku.
W skrócie: gdy w skład spadku wchodzi dom z ogrodem, o którym mowa powyżej, to odpowiedzialność spadkobiercy lub spadkobierców za długi spadkowe będzie ograniczona do wartości tego domu. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza pozwoli spadkobiercom na zatrzymanie domu za jednoczesną spłatą wierzycieli spadkowych z własnego majątku.
W jaki sposób przyjąć spadek?
Przyjęcie spadku następuje zwykle poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia przed sądem albo przed notariuszem.
Uważaj, bo może zdarzyć się tak, że nie złożysz żadnego oświadczenia, a mimo to przyjmiesz spadek. Z takim przypadkiem mamy do czynienia wówczas, gdy spadkobierca nie złoży żadnego oświadczenia w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że jest spadkobiercą.
W obecnym stanie prawnym brak takiego oświadczenia nie będzie już tak dotkliwy dla spadkobiercy, jak to było jeszcze jakiś czas temu. Dawniej przeoczenie wspomnianego terminu oznaczało, że spadkobierca przyjmował spadek wprost, a zatem bez ograniczenia swojej odpowiedzialności za długi spadkowe. Mogło to doprowadzić do sytuacji, w której spadkobierca tracił cały swój majątek na rzecz wierzycieli spadkodawcy.
Obecnie przepisy zostały zmienione, a brak aktywności spadkobiercy w powyższym zakresie oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oczywiście w pewnych wypadkach to jest nadal niekorzystne rozwiązanie, ale w najgorszym razie powoduje konieczność dopełniani różnego rodzaju męczących formalności, a nie utraty całego dotychczasowego dorobku spadkobiercy.
pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Długi spadkowe
Długi spadkowe to ciemna strona prawa spadkowego, która może pochłonąć oszczędności czy majątek nieroztropnego spadkobiercy.
O jakich długach spadkowych mowa?
Na pewno o wszystkich zobowiązaniach zmarłego istniejących w chwili jego śmierci. Pożyczki, zaległości płatnicze, kredyty bankowe, rachunki itp. Wszystkie te długi przechodzą w chwili śmierci spadkodawcy na spadkobierców.
To nie wszystko. Długi spadkowe pojawiają się także po śmierci spadkodawcy. Musisz wiedzieć, że są umowy, który wygasają w związku ze śmiercią spadkobiercy. Np. umowa o pracę czy umowa o dzieło. Zobowiązania z tych umów przestają istnieć, ale powstaje obowiązek rozliczeń z kontrahentami spadkodawcy.
Długi spadkowe to również koszty związane z pogrzebem zmarłego, z prowadzeniem postępowania spadkowego czy koszty zachowku itp.
Kto odpowiada za długi spadkowe?
Odpowiedzialność za długi spadkowe ponoszą spadkobiercy, którzy przyjęli spadek. O sposobach przyjęcia spadku i związanych z tym konsekwencjach będę pisał w innym miejscu na blogu (przeczytaj: Jak przyjąć spadek?)
Odpowiedzialność za długi spadkowe jest wyłączona w stosunku do osoby, która spadek odrzuciła.
Zwróć jednak uwagę na to, że jeśli spadkobierca odrzuci spadek, to – w przypadku dziedziczenia ustawowego – przechodzi on na zstępnych tej osoby (dzieci, wnuki itp) o od tej chwili, te osoby stają się odpowiedzialne z długi spadkowe. Więcej na ten temat w wątku o odrzuceniu spadku.
Co więcej za długi spadkowe nie odpowiada też spadkobierca ustawowy, który został pozbawiony spadku w testamencie, uznany za niegodnego dziedziczenia ramach odrębnego postępowania (przeczytaj: Niegodność dziedziczenia), a także małżonek wyłączony przez sąd od dziedziczenia (przeczytaj: Wyłączenie małżonka od dziedziczenia).
Zasady odpowiedzialności za długi spadkowe
Pamiętam, że pytanie o reguły kształtujące tą odpowiedzialność towarzyszyło mi na każdym etapie mojej edukacji prawniczej. Odpowiadałem na nie na egzaminie z prawa cywilnego na studiach, na obronie pracy magisterskiej, na egzaminie wstępnym na studia doktoranckie oraz w ramach jednego z egzaminów na aplikacji adwokackiej.
Tym razem mogę odpowiedzieć na to pytanie bez obaw, że moja prawnicza kariera legnie w gruzach (być może nie dawałem tego po sobie poznać, ale byłem studentem mocno „przeżywającym” wszystkie egzaminy i niezależnie od stopnia przygotowania taki właśnie czarny scenariusz zawsze miałem w głowie przystępując do odpowiedzi).
Zasady tej odpowiedzialności różnią się w zależności od tego, na jakim etapie są sprawy spadkowe.
Przez pierwsze 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku i o tym, że jest spadkobiercą (lub do czasu złożenia oświadczenia o przyjęcia spadku, jeśli następuje to wcześniej) odpowiedzialność za długi spadkowe ogranicza się do majątku spadkowego.
Do tego czasu wierzyciele nie mogą skierować egzekucji do majątku spadkobiercy. Nie oznacza to jednak, że spadkobierca na tym etapie nie może tych długów spłacić z własnego majątku, co niekiedy może być opłacalne. Pamiętaj, że mimo śmierci spadkodawcy odsetki od jego zaległości są przecież wciąż naliczane.
Pomiędzy chwilą przyjęcia spadku, a dokonaniem działu spadku odpowiedzialność za długi spadkowe wygląda już nieco inaczej. Wierzyciele spadkodawcy mogą zaspokajać się nie tylko z majątku spadkowego, ale także z majątku spadkobierców.
Co więcej odpowiedzialność spadkobierców jest solidarna, a to oznacza, że wierzyciel może żądać pokrycia długu spadkowego od tego spośród spadkobierców, od którego mu wygodniej (albo od kilku a nawet każdego z nich). Spadkobierca, który pokryje dług będzie mógł żądać od pozostałych spadkobierców zwrotu przypadającej na nich części tego długu.
Od chwili działu spadku (bez znaczenia, czy chodzi o sądowy czy umowny dział spadku) odpowiedzialność spadkobierców nie jest już solidarna. Każdy z nich odpowiada tylko za taką część długu, która odpowiada otrzymanej przez niego części spadku.
Wówczas już wierzyciel musi żądać spełnienia długu od każdego ze spadkobierców w odpowiedniej części, a nie wg własnego wyboru. To właśnie te zasady są argumentem przemawiającym za tym, ażeby dział spadku nastąpił jak najszybciej po otwarciu spadku.
pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Kto powinien stawić się na rozprawie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku?
Czy muszę być osobiście na rozprawie?
Zdarza się, że takie pytanie pada od Klienta. Często jego powody są bardzo prozaiczne. Są osoby, które czują po prostu dyskomfort na myśl o konieczności załatwiania spraw urzędowych czy sądowych, albo zwyczajnie nie chcą na to tracić czasu. Po to wynajmują adwokata, żeby on te sprawy załatwił.
Bywa jednak i tak, że prowadzę sprawy osób na stałe przebywających za granicą np. w Kanadzie, Australii, Stanach Zjednoczonych, czy nawet RPA. Konieczność stawienia się tych osób na rozprawie to czasem koszt nawet kilku tysięcy złotych. Zresztą, nawet dla kogoś mieszkającego w Niemczech, Francji czy Irlandii dodatkowa „wycieczka” do kraju również wiąże się z inwestycją pieniędzy i czasu.
W przypadku Klientów z „bliższych stron świata”, możemy poradzić sobie inaczej. O tym opowiem Ci na zakończenie tego wpisu.
W wielu rodzajach spraw osobista obecność Klienta na choćby jednej rozprawie jest konieczna, żeby zakończyć sprawę. Jednak w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku sytuacja wygląda nieco inaczej.
Kiedy obecność na sprawie o nabycie spadku jest obowiązkowa?
Informując o terminie rozprawy sądy z reguły poucza stronę, że jej obecność na rozprawie jest obowiązkowa. To nie jest do końca prawda.
Musisz wiedzieć, że na każdej sprawie o stwierdzenie nabycia spadku sąd ma obowiązek przeprowadzić dowód z tzw. zapewnienia spadkowego. Pisałem o tym szerzej w innym wpisie.
W wielkim skrócie: chodzi o to, że przynajmniej jeden ze spadkobierców musi opowiedzieć sądowi o tym jak wyglądała sytuacja rodzinna spadkodawcy (ile miał dzieci, czy pozostawał w związku małżeńskim w chwili śmierci itp.), a także czy spadkobiercy wiadomo coś o pozostawionych przez spadkodawcę testamentach.
Przeczytaj więcej: Zapewnienie spadkowe
W prostych sprawach (gdzie nie ma testamentu, albo jest jeden, który nie budzi wątpliwości, a Ty nie chcesz składać oświadczenia o odrzuceniu spadku) dla sądu z reguły wystarczy, że takie zapewnienie złoży tylko jeden ze spadkobierców.
Jeżeli zatem masz problem z osobistym stawiennictwem na rozprawię, wystarczy, że pojawi się tam reprezentujący Cię adwokat, który przedstawi Twój stanowisko w sprawie i choćby jeden ze spadkobierców. Bywa tak, że część rodziny nie emigruje, tylko pozostaje w kraju. Jeśli któraś z tych osób przyjdzie na rozprawię, Twoja obecność nie będzie konieczna.
A co jak nikt nie będzie mógł przyjść na rozprawę?
Może być i tak, że żaden ze spadkobierców nie będzie mógł pojawić się osobiście na rozprawie. W takiej sytuacji wyjścia są dwa.
Po pierwsze sąd może zdecydować się na wezwanie spadkobierców to złożenia zapewnienia spadkowego w kraju, w którym obecnie przebywają. W takim wypadku takie zapewnienie może zostać złożone za pośrednictwem polskiej ambasady. Oczywiście to z reguły przedłuża postępowania o kilka a nawet kilkanaście miesięcy.
Jeśli mimo podjętych starań sądowi nie uda się uzyskać zapewnienia spadkowego, wówczas może się zdecydować na wezwanie spadkobierców przez ogłoszenie. O tym szerzej pisałem w innym miejscu.
Przeczytaj: Wezwanie spadkobierców przez ogłoszenie
Rada dla osób z „bliższych stron świata”
Z reguły osoby mieszkające w innych krajach w Europie bywają w kraju przy różnych okazjach takich jak Święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, wakacje, urodziny bliskich, śluby itp.
W takim wypadku można wystąpić do sądu z wnioskiem, ażeby rozprawa została wyznaczona w terminie, kiedy strona akurat planuje przyjazd do kraju np. tuż przed świętami.
Oczywiście nie ma gwarancji, że sędzia się na to zgodzi, ale z mojego doświadczenia wynika, że takie prośby bardzo często znajdują zrozumienie i już wielokrotnie udało mi się przekonać sąd do skorzystania z takiego rozwiązania.
pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Przyznanie spadkobiercom poszczególnych przedmiotów w testamencie a dział spadku
Czy można podzielić spadek w testamencie?
Żaden przepis prawa przecież tego nie zabrania.
Czy wystarczy zatem, że spadkodawca w testamencie wskaże, że np. dom wraz z działką i samochód przekazuje córce, a mieszkanie oraz pieniądze zebrane na koncie bankowym przekazuje na rzecz syna i to już ułatwi dalsze formalności spadkowe?
Tak naprawdę to taki testament dopiero skomplikuje sprawę. Ale po kolei.
Na początku muszę wyjaśnić, że w wyżej opisanym przykładzie spadkobiercy i tak będą musieli przejść dwustopniową procedurę tj. w pierwszej kolejności uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku (raczej akt poświadczenia dziedziczenia nie wchodzi tu w grę), a następnie doprowadzić do dokonania sądowego lub umownego (notarialnego) działu spadku.
Krok I: Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku
Jeżeli w przywołanym we wstępie przykładzie, przedmioty przeznaczone spadkobiercom będą wyczerpywać prawie cały spadek, to wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku będzie wymagało przeprowadzenia skomplikowanej procedury.
Po pierwsze w toku postępowania będzie trzeba wycenić cały majątek spadkowy.
Następnie określić jaki jest udział wartości wszystkich przedmiotów przypisanych poszczególnym spadkobiercom w wartości całego majątku spadkowego. W dalszej kolejności sąd będzie mógł dopiero stwierdzić, że spadek został nabyty przez obojga spadkobierców w częściach ułamkowych odpowiadających stosunkowi wartości przeznaczonych im przedmiotów.
Szerzej pisałem o tej zasadzie tutaj: Zapis wyczerpujący cały spadek
Przy założeniu, że w naszym przykładzie wartość domu i działki to 550 tyś. PLN, samochodu 50 tyś. PLN, zaś mieszkanie jest wartości 300 tyś. PLN a na koncie bankowym zostało 100 tyś PLN (łącznie wartość majątku to 1 000 000, 00 PLN) sąd wyda postanowienie, mocą którego spadek zostanie nabyty przez córkę spadkodawcy w części 3/5 (wartość przeznaczonych jej przedmiotów to 60% wartości spadku) i syna w części 2/5 (wartość przeznaczonych mu przedmiotów to 40% wartości spadku)
Krok II: Dział spadku
Mając już postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku strony mogą dokonać umownego działu spadku i szanując wolę spadkodawcy, podzielić się przedmiotami wchodzącymi w skład spadku, tak jak opisał to spadkodawca w testamencie.
Jeśli osiągnięcie zgody nie będzie możliwe o dziale spadku będzie decydował sąd. Jak zostanie podzielony majątek spadkowy w takiej sytuacji?
Generalnie sąd będzie kierował się tym, żeby urzeczywistnić wolę spadkodawcy wyrażoną w testamencie, choć nie jest nią związany. Oznacza to, że wszystkie sporne wnioski będą zatem z zasady rozstrzygane zgodnie z testamentem. Np. jeśli córka spadkodawcy stwierdzi, że woli otrzymać mieszkanie i odpowiednią spłatę przez brata zamiast domu z działką, a brat się temu sprzeciwi, to sąd najprawdopodobniej nie zgodzi się na propozycję spadkobierczyni.
W przypadkach uzasadnionych sąd może jednak dokonać innego podziału majątku spadkowego, niż ten, który został przewidziany w testamencie. Podobnie będzie w wypadku, jeśli obie strony zgodnie postanowią podzielić się majątkiem spadkowym w całości lub w części wg własnego pomysłu.
Co ciekawe może się tak zdarzyć, że wartość poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład spadku zostaną wycenione inaczej, niż w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku. Zdaniem Sądu Najwyższego jest dopuszczalna. W dziale spadku sąd możne nawet inaczej ustalić skład majątku spadkowego. W takim wypadku urzeczywistnienie woli spadkodawcy może być znacznie utrudnione.
pozdrawiam
adwokat Iwo Klisz
Kancelaria adwokacka Wrocław
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub moją stronę na facebooku (Facebook adwokat Wrocław). Dla Ciebie to tylko „kliknięcie”, a dla mnie to dowód, że moja praca jest przydatna, co daje mi motywację do dalszego pisania 🙂
Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie spadkowej?
Podaj numer telefonu – oddzwonię
Adwokat Iwo Klisz - autor bloga
