Szukaj
Close this search box.

Podatek od spadku – kiedy i w jakiej wysokości go zapłacisz

Spis treści
Podatek od spadku

O mnie

adwokat Iwo Klisz

Jestem adwokatem, wspólnikiem zarządzającym w Kancelarii Klisz i Wspólnicy oraz liderem zespołu prawników specjalizujących się w sprawach spadkowych. Do tej pory razem z moim zespołem pomogłem setkom osób w sprawach spadkowych. Wspierałem je przy dopełnianiu formalności związanych z nabyciem spadku. Pomagałem uzyskać prawa do należnego im majątku spadkowego zarówno na salach sądowych jak i przy stole negocjacyjnym.

Najnowsze wpisy

Podatek od spadku – Czy nabycie spadku jest opodatkowane?

Na początek zła informacja: co do zasady tak – jeżeli dojdziesz do dziedziczenia (otrzymasz spadek), musisz liczyć się z obowiązkiem zapłaty podatku. Chodzi o podatek od spadku, a konkretniej od spadków i darowizn. Obowiązek jego zapłaty (obowiązek podatkowy) powstaje co do zasady od chwili, w której uprawomocni się postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub od momentu zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Jak widzisz – będziesz musiał zapłacić podatek niezależnie od tego, czy podstawą uzyskania praw do spadku będzie orzeczenie sądu (czyli na podstawie postanowienia sądowego), czy czynności przed notariuszem (bez względu na sposób nabycia spadku).

Podatek od spadku i darowizny zapłacisz także bez względu na to, czy majątek spadkowy lub jego część nabędziesz w drodze dziedziczenia ustawowego czy drodze dziedziczenia testamentowego. Opodatkowaniu podlega spadek nabyty od wstępnych i zstępnych (a w niektórych przypadkach nawet jeśli spadkodawca nie był obywatelem polski).

W wyjątkowych wypadkach obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn może wystąpić już w chwili przyjęcia spadku bądź w dniu złożenia oświadczenia o jego przyjęciu lub z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku. W takim wypadku urząd skarbowy będzie mógł upomnieć się o jego zapłatę znacznie wcześniej.

podatek od zachowku

Ważne! Zwolnienia podatkowe dla każdej grupy podatkowej– przeczytaj koniecznie

Dobra informacja jest taka, że istnieje wiele zwolnień od tego podatku, a w tym wpisie wyjaśnię Ci wszystkie dotyczące ich zasady. Czytaj uważnie i sprawdź, czy możesz z nich skorzystać. Pamiętaj także, że uzyskanie tych zwolnień może zależeć od dopełnienia określonych formalności w urzędzie skarbowym.

Całkowicie zwolnieni są:

  • małżonek
  • zstępny (dzieci, wnuki)
  • wstępni (rodzice, dziadkowie)
  • rodzeństwo
  • pasierb, ojczym i macocha

Jak widzisz ważnym kryterium jest stopień pokrewieństwa. Wymienione osoby wcale nie zapłacą podatku od spadku pod warunkiem, że dopełnią określone formalności. Niestety zapłacisz podatek jeśli uzyskasz spadek (np. środki pieniężne) po wujku lub ciotce.

Warto zatem przy sporządzeniu testamentu zastanowić się czy do spadku powołać np. siostrzeńca, (w przypadku którego powstał obowiązek podatkowy), czy siostrę, która – jako rodzeństwo – tego podatku nie zapłaci. Zwolnienia nie ma także na linii teść, teściowa – zięć, synowa.

Jest i gorsza wiadomość dla osób, które nabyły spadek od spadkodawcy zmarłego przed dniem 1 stycznia 2007r. Takie osoby nie są objęte zwolnieniem.

Kwota wolna od podatku

Nie płaci się podatku od spadku i darowizny również wówczas, gdy jego wartość nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Wysokość tej kwoty zależy od tego, w której „grupie podatkowej” jesteś.

Zwolnione jest nabycie spadku o wartości:

  • 9637 PLN w przypadku osób wchodzących w skład I grupy podatkowej,
  • 7276 PLN w przypadku osób wchodzących w skład II grupy podatkowej,
  • 4902 PLN w przypadku osób wchodzących w skład III grupy podatkowej.

W której grupie się znajdujesz? Oto one.

Grupa I – małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;

Grupa II – obejmuje zstępnych rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), a także rodzeństwo rodziców (wujkowie, ciotki), zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;

Grupy III – inne osoby (w tym osoby niespokrewnione)

W przypadku gdy ze spadku uzyskujesz wartość niższą lub równą kwocie wolnej od podatku nie musisz dokonywać żadnych formalności związanych ze zgłoszeniem spadku do urzędu. W przeciwnym razie czytaj dalej

Formalności podatkowe związane z nabyciem spadku – zgłoszenia do urzędu skarbowego

Warunkiem skorzystania z całkowitego zwolnienia od podatków od spadków jest dokonanie odpowiedniego zgłoszenia, którego adresatem jest urząd skarbowy. Powinieneś go dokonać w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Każda z osób, które nabyły spadek musi złożyć w tym celu zgłoszenie na odpowiednim formularzu (SD – Z2). W treści formularza należy wskazać cały odziedziczony majątek i jego wartość. Po zgłoszeniu warto złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkiem od spadków i darowizn po danym spadkodawcy. To zaświadczenie będzie potrzebne np. przy sprzedaży nieruchomości.

WAŻNE: Zlekceważenie tego obowiązku będzie wiązać się z koniecznością zapłaty podatku!

W przypadku osób nieobjętych całkowitym zwolnieniem procedura jest podobna. Termin jest co prawda liczony od tego samego momentu, ale jest znacznie krótszy, albowiem wynosi tylko jeden miesiąc.

W tym terminie trzeba złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe na formularzu SD – Z3 wraz z dokumentami mającymi wpływ na określenie wartości nabytego spadku.

Ile wynosi podatek od spadku

Wysokość podatku od spadku zależy od kilku rzeczy. Po pierwsze wartości spadku (tj. wchodzących do niego rzeczy lub praw majątkowych ostatnio nabytych) lub wartości należnego udziału spadkowego. A po drugie stopnia pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercami (tzw. grupy podatkowej). W przypadku najbliższej rodziny spadkodawcy podatku od spadków nie płaci się wcale, zaś najwyższa jego stawka może wynosić nawet 20%.

Co więcej – jak w wielu innych przypadkach dotyczących prawa spadkowego – ważne są też uczynione przez spadkodawcę za życia darowizny (czy pochodziły od tej samej osoby, ich wysokość i data, w której miało miejsce ostatnie nabycie), polecenia darczyńcy, czy kwoty uzyskane z konta bankowego tytułem dyspozycji na wypadek śmierci, czy wkładu oszczędnościowego.

Ważnym pojęciem jest tzw. kwota wolna od podatku. Będzie ona – na pewnych zasadach – zmniejszać kwotę podlegającą opodatkowaniu. Czyli można powiedzieć, że spadek jest opodatkowany ponad kwotę wolną.

Wspominałem o tym, że stopień bliskości ze zmarłym tworzy trzy tzw. grupy podatkowe. Dla każdej z tych grup wysokość podatku od spadków jest inna. Nadto, w każdej z nich obowiązuje inna kwota wolna od podatku. Co więcej, w pewnych grupach można całkowicie uniknąć zapłaty podatku dokonując odpowiedniego zgłoszenia, ale o tym dalej.

Ile wynosi podatek od spadków i darowizn w I grupie podatkowej?

Grupę tworzą małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie.

Na wstępie warto wskazać, że spośród powyżej wskazanych osób tylko teściowie, zięć i synowa będą musieli zapłacić podatek od spadków. Ustawa o podatku od spadków i darowizn zupełnie zwalania od podatku nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem spadku przez pozostałe osoby z tej grupy Te osoby określa się czasem jako należące do „zerowej” grupy podatkowej. W ich przypadku obowiązek podatkowy nie powstanie o ile spełnią jeden warunek.

Ten warunek to dokonanie odpowiedniego zgłoszenia nabytych w drodze spadku rzeczy i praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu potwierdzającego fakt nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Mogą zdarzyć się sytuację, w których ten termin liczony jest inaczej.  Będzie tak, jeśli nabywca spadku dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Np. że o istnieniu pewnych rzeczy lub praw majątkowych wchodzących w skład spadku powziął informację dopiero ze sporządzonego przez komornika spisu inwentarza.

Przy ustalaniu wysokości podatku nie możemy pominąć kwoty wolnej, która w pierwszej grupie wynosi 9637, 00 PLN.

Celem obliczenia należnego podatku od spadków należy od wartości spadku przypadającego na określonego spadkobiercę odjąć tę kwotę. Jeśli wartość jest mniejsza niż zero, to podatku w ogóle się nie płaci i nie trzeba dokonywać żadnych zgłoszeń.

Należy pamiętać, że przy określaniu kwoty od podatku wolnej trzeba dodać wartość majątku nabytego przez spadkobiercę w drodze spadku do wartości własności rzeczy i praw majątkowych, które nabył jeszcze za życia od spadkodawcy (np. jako darowizny czy w ramach nieodpłatnego zniesienia współwłasności). Zsumowaniu podlegają darowizny z okresu 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie spadku.

Jeśli wynik powyższego działania przekracza kwotę wolną, czyli jest wyższy niż zero, ale niższy niż 10 278, 00 PLN, to podatek wynosi 3% wartości rzeczy i praw uzyskanych w spadku.

W przypadku, gdy wartość majątku jest jeszcze wyższa, ale nie przekracza 20 556, 00 PLN należny podatek to 308, 30 PLN + 5% nadwyżki od wartości ponad 10 278, 00 PLN.

Gdy majątek przekracza wartość 20 556, 00 PLN wówczas podatek wynosi 822, 20 PLN i 7% nadwyżki ponad 20 556 PLN

Przykład: Wartość udziału spadkowego, którą otrzymał nabywca spadku (np. na zięcia) wynosi 25 000, 00 PLN to obliczenie podatku wygląda tak:

Krok 1 – Ustalenie kwoty wolnej 25 000, 00 – 9637, 00 PLN = 15 363 PLN

Krok 2 ustalenie nadwyżki powyżej 10 278, 00 PLN 15 363 PLN – 10 278, 00 PLN = 5085 PLN

Krok 3 – sumowanie

308, 30 PLN + (5% z 5085 PLN) = 308, 30 PLN +254, 25 PLN = 562, 55 PLN

W kolejnych grupach obliczenia są analogiczne, jednak kwoty są nieco inne. Im dalsza grupa, tym podatek wyższy.

A jak doliczać darowizny? To proste.

Kiedy jesteś w pierwszym kroku na kwotę 9637 PLN w pierwszej kolejności zaliczasz otrzymane darowizny. Jeśli ich wartość przekracza kwotę wolną od podatku, to wtedy tak jakby tej kwoty w ogóle nie było, a Ty masz obowiązek zapłacić podatek w pełnej wysokości.

Ile wynosi podatek od spadków i darowizn w II grupie podatkowej?

W skład grupy II wchodzą się zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonków rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony – szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych.

Licząc podatek od spadku w tej grupie pamiętajmy, że kwota wolna od podatku wynosi 7276 PLN.

Osoba zaliczona do tej grupy ustali wysokość podatku w następujący sposób:

  • 7% – gdy wartość udziału spadkowego nie przekracza 10 278 PLN
  • 719, 50 PLN + 9% nadwyżki ponad 10 278 PLN – gdy wartość udziału spadkowego zawiera się w przedziale pomiędzy 10 278 PLN a 20 556 PLN
  • 1644, 50 PLN + 12% nadwyżki ponad 20 556, 00 PLN – gdy wartość udziału spadkowego przekracza 20 556, 00 PLN.

Pamiętamy, żeby od wartości udziału, o którego liczymy podatek odjąć kwotę wolną.

Ile wynosi podatek od spadków i darowizn dla grupy III?

W tej grupie są wszystkie inne osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup. W ich przypadku kwota wolna od podatku to 4902, 00 PLN zaś osoba zaliczona do tej grupy zapłaci podatek od spadku lub darowizny zgodnie z następującymi wyliczeniami:

  • 12% – gdy wartość udziału spadkowego nie jest wyższa niż 10 278, 00 PLN
  • 1233, 40 PLN + 16% nadwyżki ponad 10 278 PLN – gdy wartość udziału spadkowego zawiera się w przedziale pomiędzy 10 278 PLN a 20 556 PLN
  • 2977, 90 PLN + 20% nadwyżki ponad 20 556 PLN – gdy wartość udziału spadkowego przekracza 20 556, 00 PLN.

Podobnie jak wyżej nie zapomnij od wartości udziału, o którego liczymy podatek od spadku lub darowizny – odjąć kwotę wolną.

adwokat Iwo Klisz

adwokat Iwo Klisz

absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, prawnik specjalizujący się w prawie spadkowym, adwokat będący członkiem Izby Adwokackiej we Wrocławiu, jako doktorant na Uniwersytecie Wrocławskim prowadził zajęcia ze studentami z zakresu prawa spadkowego i cywilnego.

Moje eksperckie komentarze w największych portalach medialnych i prawniczych:

Umów się ze mną na konsultację prawną

Administratorem Twoich danych osobowych jest Iwo Klisz Kancelaria Adwokacka. Więcej informacji o danych osobowych znajdziesz na stronie: https://adwokat-wroclaw.biz.pl/polityka-prywatnosci/