Wcześniej wyjaśniałem, że na poczet substratu zachowku należy zaliczyć ustanowione przez spadkodawcę zapisy windykacyjne oraz dokonane darowizny. Jest to istotne, albowiem wysokość substratu zachowku ma decydujące znaczenie przy ustalaniu wartości należnego zachowku.
Kiedy doliczamy darowizny do substratu zachowku?
Darowizny doliczane są do spadku niezależnie od tego, czy przedmiot darowizny nadal istnieje lub wchodzi do majątku obdarowanego czy nie. Bez znaczenia jest także to, czy obdarowany jest nadal wzbogacony (choć będzie to miało znaczenie na etapie dochodzenia zachowku).
Wartość darowizn ustala się wg stanu z dnia dokonania darowizny, a wg cen z dnia ustalania zachowku.
Jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku (np. zagraniczne studia).
Jakich darowizn nie doliczamy do substratu zachowku?
Nie wszystkie „darowizny” podlegają zaliczeniu na poczet substratu zachowku. Istnieją pewne szczególny sytuacje, którym poświęciłem odrębne wpisy.
Patrz więcej:
- Darowizna gospodarstwa rolnego a zachowek
- Dyspozycja wkładem bankowym na wypadek śmierci a zachowek
- Dziedziczenie roszczenia o zachowek
Nie podlegają zaliczeniu na poczet substratu zachowku również następujące darowizny:
- Darowizny drobne, zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte. Np. prezenty okolicznościowe, podarunki itp.
- Darowizny dokonane przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Ten temat wymaga szerszego omówienia. Więcej:
- Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.
- Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.
Temat interesujący? Czytaj dalej: Wezwanie do zapłaty zachowku
