Dziedziczenie ustawowe spadku po zmarłym występuje, gdy zmarły nie spisał testamentu. Sytuacja, w której zmarły nie pozostawia po sobie testamentu, jest niezwykle częsta. Jak wygląda wówczas dziedziczenie? Czy brak testamentu utrudnia sprawę i jak dopełnić wszystkich formalności gdy brak jest testamentu? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.
Jakie są procedury dotyczące dziedziczenia, jeśli nie ma testamentu?
W przypadku braku testamentu to ustawa określa, kto będzie dziedziczył – jest to w pierwszej kolejności najbliższa rodzina spadkodawcy. Procedury dotyczące spadków bez testamentu w pierwszym kroku obejmują dokonanie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym lub sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia. Stwierdzić prawa do spadku można albo udając się do notariusza, albo składając wniosek do sądu.
- Akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza – aby notariusz go sporządził, muszą stawić się jednocześnie wszyscy spadkobiercy. Jest to zdecydowanie szybsza i bardziej odformalizowana opcja na stwierdzenie praw do spadku aniżeli postępowanie sądowe, jednak nie zawsze jest możliwa.
- Stwierdzenie nabycia spadku przez sąd – zwykle jest dokonywane w przypadku gdy między spadkobiercami istnieje konflikt i nie jest możliwe ich stawiennictwo u notariusza. Jest to procedura dłuższa od sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza, ale tańsza, dlatego też czasami wybierana jest ze względu na koszty.
Należy wiedzieć, że w pierwszym kroku dochodzi do stwierdzenia nabycia spadku, a zatem ustalenia kto, w jakim udziale dziedziczy, a następnie można przeprowadzić podział majątku po zmarłym bez testamentu.
Kto dziedziczy majątek osoby bez testamentu?
Jeżeli dana osoba nie pozostawiła testamentu, postępowanie spadkowe będzie odbywać się zgodnie z zasadami ustawowymi. Dziedziczenie ustawowe majątku spadkowego będzie wyglądało następująco.
- W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek w częściach równych, przy czym:
- część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku;
- jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom (wnukom) w częściach równych.
- Jeżeli spadkodawca nie pozostawił ani dzieci, ani małżonka, dziedziczą rodzice.
- Jeżeli rodzice nie żyją, powołane do spadku będzie rodzeństwo lub ich potomkowie.
- Jeżeli brak powyższych pomiotów dziedziczy gmina lub Skarb Państwa.
Jakie dokumenty są potrzebne do załatwienia spraw spadkowych bez testamentu?
Dokumentami, które trzeba zgromadzić do sprawy spadkowej są:
- akt zgonu spadkodawcy;
- akty stanu cywilnego świadczące o pokrewieństwie ze zmarłym tj. akt urodzenia lub małżeństwa;
- dowód uiszczenia opłaty sądowej oraz opłaty za wpis w Rejestrze Spadkowym (w przypadku sprawy sądowej);
Czy możliwe jest dziedziczenie bez testamentu, jeśli nie ma spadkobierców ustawowych?
W pierwszej kolejności po zmarłym dziedziczy najbliższa rodzina, a następnie dalsi członkowie rodziny. Zdarza się jednak, że spadkodawca rodziny nie ma lub też wszyscy odrzucili spadek. W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Czy procedura spadkowa bez testamentu jest skomplikowana?
Mimo że procedura dziedziczenia bez testamentu na pierwszy rzut oka może wydawać się prosta, potrafi sprawić jednak wiele problemów. Podział majątku po zmarłym bez testamentu, jak i w przypadku gdy sporządzono testament, może być tak samo skomplikowany. To czy procedura „dziedziczenie bez testamentu” będzie prosta i szybka, czy też nie, zależy to od okoliczności sprawy.
Już podczas pierwszej porady prawnej doświadczony prawnik zwykle umie wykryć możliwe problemy, jak i zaproponować rozwiązania i oszacować czas trwania sprawy. Dziedziczenie spadku bez spisanego testamentu przykładowo może wywołać problemy w sytuacji gdy nie są znani wszyscy członkowie rodziny, którym przypada udział spadkowy lub też nie są znane ich adresy. Sprawy spadkowe wiążą się z wieloma watkami, które często powinny być zbadane, dlatego też tak wiele osób korzysta z pomocy kancelarii prawnych.
Sprawdź również:
