Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Otrzymałeś spadek i nie wiesz, jakie formalne czynności musisz podjąć, aby fizycznie przejąć majątek zmarłego? Jeśli ze względu na konflikty w rodzinie albo skomplikowany stan prawny w grę nie wchodzi załatwienie sprawy u notariusza, musisz złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku do sądu. Sprawdź, jak to zrobić.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – co powinien zawierać?
Osoby powołane do spadku na podstawie ustawy (spadkobiercy ustawowi) albo testamentu nie muszą podejmować dodatkowych czynności, aby uzyskać status spadkobiercy. W praktyce, oprócz złożenia w ciągu 6 miesięcy oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku, muszą również zadbać o formalną możliwość zarządzania majątkiem.
W tym celu jest konieczne złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, potocznie określanego także jako wniosek o spadek. Takie pismo musi zawierać:
- oznaczenie sądu;
- datę i miejsce sporządzenia wniosku;
- dane wnioskodawcy (imię, nazwisko, numer PESEL);
- dane spadkobierców (imiona, nazwiska, numery PESEL);
- oznaczenie spadkodawcy;
- wnioski;
- uzasadnienie wniosku;
Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku trzeba też załączyć odpowiednie załączniki.
Załączniki do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku
Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku trzeba załączyć wszystkie dokumenty, które pozwolą wykazać jego zasadność. Bezwzględnie konieczne jest przedłożenie aktu zgonu oraz oryginału testamentu (jeśli został sporządzony). W praktyce przed sądem trzeba też m.in. potwierdzić stopień pokrewieństwa (w zakresie dziedziczenia ustawowego) poprzez przedstawienie właściwych odpisów aktów stanu cywilnego.
Jeśli w sprawie reprezentuje Cię profesjonalny pełnomocnik, do wniosku należy załączyć pełnomocnictwo wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej.
Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może być złożony przez każdą osobę, która ma co do tego interes prawny lub faktyczny. Nie musi więc chodzić tylko o kwestie majątkowe, ale równie dobrze – o moralne czy społeczne.
Na tej podstawie trzeba podkreślić, że uprawnionymi do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku nie będą tylko bliscy spadkodawcy. Z takim pismem inicjującym postępowanie sądowe mogą również wystąpić np. wierzyciele spadkobiercy, którym zależy na szybkim zaspokojeniu.
Gdzie należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku trzeba złożyć do sądu rejonowego, w którego okręgu zmarły miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu. Gdyby się okazało, że takiego miejsca nie da się ustalić, wniosek należy złożyć do sądu, w którym znajdują się majątek spadkowy lub jego część. Gdy składamy wniosek o stwierdzenie nabycia spadku właściwość sądu stanowi niezwykle ważny element. Skierowanie sprawy do niewłaściwego sądu spowoduje wydłużenie postępowania, bowiem sąd będzie musiał wydać w tym przedmiocie postanowienie, doręczyć je i przekazać akta, co zajmuje czasami nawet kilka miesięcy.
Gdyby żadnego z tych sądów nie dało się ustalić, sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
Do jakiego sądu skierować wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Ogólna zasada jest taka, że sprawę o stwierdzenie nabycia spadku powinien prowadzić sąd rejonowy, właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy i właśnie do tego sądu należy wystąpić z takim wnioskiem.
Wyjątki od zasady
Na wielu stronach internetowych możesz przeczytać, że jeśli zmarły nie miał ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce lub tego miejsca nie można ustalić, wniosek o nabycie spadku należy złożyć do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
W wyjątkowych wypadach (gdy nie da się ustalić sądu właściwego na podstawie w/w reguł) o nabyciu spadku będzie orzekał Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy.
Dla porządku powtarzam te informację, ale w tym wpisie głównie chciałbym Ci napisać o innej zasadzie, która nie jest tak szeroko znana.
Otóż pewnego razu udało mi się przekonać sąd, żeby sprawa o stwierdzenie nabycia spadku została rozpoznana przez zupełnie inny sąd, niż ten, który był właściwy wg powyżej wskazanych reguł.
Kluczem było powołanie się na „zasadę celowości”. Wyjaśniłem, że zarówno moja Klientka, jak i pozostali uczestnicy postępowania mieszkają we Wrocławiu, co w tym wypadku oznaczało, że wszyscy będą musieli odbyć co najmniej kilkuset kilometrową podróż celem stawienia się na rozprawie w mieście położonym przy wschodniej granicy kraju.
Sąd zgodził się ze mną, że przeprowadzenie sprawy w miejscu zamieszkania wszystkich osób zainteresowanym jej wynikiem znacznie przyspieszy całą procedurę.
Sprawa ostatecznie odbyła się we Wrocławiu. Pozwoliło to wszystkim zaoszczędzić koszty związane z podróżą i czas. Była to spora oszczędność, ponieważ akurat w tej sprawie nie skończyło się na jednej rozprawie.
Od tamtej pory wielokrotnie stosuję ten sposób, który w wielu przypadkach może być skuteczny.
Termin złożenia wniosku
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może być złożony w każdym czasie. Nie ma przy tym znaczenia, czy od śmierci spadkodawcy upłynęły 2 miesiące, rok czy 30 lat. W praktyce nie warto zwlekać z formalnym uregulowaniem spraw majątkowych po zmarłym zbyt długo, ponieważ może to wywoływać trudności w wykazaniu swoich praw, np. podczas załatwiania spraw urzędowych.
Sztywny termin obowiązuje natomiast w zakresie początku terminu uprawniającego do wystąpienia do sądu. Stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku
Po złożeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku sąd rozpocznie działania. W toku postępowania z urzędu zbada, kto jest spadkobiercą oraz ustali podstawę dziedziczenia (tzn. czy zmarły pozostawił testament). Jeśli będzie to konieczne, sąd dokona otwarcia i ogłoszenia testamentu. Odbierze również zapewnienie spadkowe.
Takie oświadczenie złoży zgłaszający się spadkobierca. W zapewnieniu spadkowym będzie on zobowiązany wskazać, czy wie o istnieniu osób, które mogłyby dziedziczyć, oraz o testamentach spadkodawcy. Warto zaznaczyć, że złożenie takiego oświadczenia ma skutki zeznań pod przysięgą.
Przeczytaj także: Testament
Ile kosztuje wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Wniosek o sądowe stwierdzenie nabycia spadku – jak większość innych spraw sądowych – podlega opłacie sądowej. Oznacza to, że Sąd Spadku nie zajmie się sprawą dopóki wnioskodawca nie pokryje opłaty sądowej.
Opłata, którą należy wnieść do sądu to 100 PLN.
Jest to opłata stała, zatem jej wysokość nie jest uzależniona od wartości lub składu majątku spadkowego, ani od ilości występujących w sprawie spadkobierców, czy ilości testamentów, które pozostawił po sobie spadkodawca.
Opłatę można uiścić w kasie Sądu Spadku lub przelewem na rachunek bankowy właściwego sądu. Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty.
Brak dokonania opłaty lub przedstawienia jej dowodu spowoduje wystosowanie przez Sąd Spadku wezwania do uzupełnienia tej opłaty w terminie 7 dni od chwili doręczenia wezwania. Nie ma zatem przeszkód, żeby opłatę uiścić już po złożeniu wniosku, byleby zmieścić się w terminie narzuconym przez sąd. Trzeba pamiętać, że brak uiszczenia tej opłaty we wskazanym przez sąd terminie będzie skutkować zwrotem wniosku.
Należy także wskazać, że powyższa opłata jest dokonywana jednokrotnie przez wnioskodawcę. Uczestnicy, którzy chcą wziąć udział w postępowaniu o nabycie spadku nie muszą przed przystąpieniem do sprawy ponosić żadnych opłat.
Nie są to jednak jedyne koszty, które mogą wystąpić w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku. Należy uiścić także opłatę wysokości 5 zł do Rejestru spadkowego. Nie jest to wysoka opłat, ale należy pamiętać także o niej. Należy wskazać, że jeśli postępowanie będzie mogło zakończyć się przed upływem pół roku od chwili śmierci spadkodawcy, każdy ze spadkobierców będzie musiał przed Sądem Spadku złożyć oświadczenie o tym, czy spadek przyjmuje (ew. w jaki sposób) czy też go odrzuca.
Sąd dopuści możliwość złożenia takiego oświadczenia po uiszczeniu opłaty w kwocie 100 PLN. Ponoszenie opłaty nie będzie konieczne, jeśli spadkobierca wcześniej złożył już takie oświadczenie. Więcej o oświadczeniach o przyjęciu i odrzuceniu spadu znajdziesz tutaj.
W sprawie mogą również pojawić się dodatkowe koszty związane z udziałem w sprawie biegłych (mających np. stwierdzić, czy testament został faktycznie własnoręcznie przez spadkodawcę bądź orzec – na podstawie dokumentacji medycznej – czy spadkodawca w chwili sporządzania testamentu był zdolny do świadomego działania, czy też oszacować wartość majątku spadkowego lub jego części). Koszty biegłych mogą wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – wzór
Poniżej zamieszczamy wzór, który może być pomocny w przypadku chęci złożenia do sądu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Należy pamiętać, że wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu czy to z ustawy wymaga uiszczenia opłaty sądowej, jak też załączenia niezbędnych dowodów.
………………………………….
(miejscowość i data)
Sąd Rejonowy …………….
………………………………….
(adres sądu)
Wnioskodawca: …………………………………. (imię nazwisko, adres zamieszkania, PESEL)
Uczestnik/Uczestnicy: …………………… (imię nazwisko, adres zamieszkania, PESEL)
WNIOSEK O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU
Działając w imieniu własnym, wnoszę o stwierdzenie, że spadek po zmarłym …………………………………. (imię i nazwisko) w dniu …………………………………. (data śmierci i miejsce), ostatnio zamieszkałym w …………………………………. (dokładny adres pobytu przed śmiercią), nabył w całości …………………………………. (imię i nazwisko spadkobiorcy) lub nabyli w części po …………………………………. (wskazać w jakim ułamku) …………………………………. (imię i nazwisko spadkobiorców) na mocy ustawy/na podstawie testamentu.
UZASADNIENIE
Spadkodawca zmarł w dniu …………………………………. w …………………………………. (podać datę i miejsce śmierci). Spadkobiorca był …………………………………. (wskazać stan cywilny). Spadkodawca pozostawał w związku z małżeńskim z …………………………………. aż do śmierci (jeżeli małżonek zmarł należy dołączyć akt zgonu, jeżeli wcześniej spadkobiorca pozostawał w związku małżeńskim także należy to wskazać).
Spadkodawca miał …………………………………. dzieci – …………………………………. (podać imiona i nazwiska dzieci). Jedno z dzieci …………………………………. zmarło przed spadkodawcą w dniu ………………………………… Jedno z dzieci – …………………………………. zmarło po śmieci spadkodawcy w dniu …………………………………. pozostawiając po sobie dwoje dzieci …………………………………. (imiona i nazwiska).
Zmarły pozostawił/ nie pozostawił testamentu. Testament został sporządzony w dniu …………………………………. w formie aktu notarialnego/odręcznie. Na mocy niniejszego testamentu powołani do spadku zostali ………………………………….
W skład spadku wchodzi / nie wchodzi gospodarstwo rolne o powierzchni ……………………. położone w ……………………. (miejsce położenia)……………………. na terenie gminy …………………………………. (*informację tę należy umieścić w przypadku spadkodawców zmarłych przed dniem 14 lutego 2001 r.)
………………………….………………………………….
(własnoręczny podpis wnioskodawcy)
Załączniki:
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od wniosku – 100 zł
– dowód uiszczania opłaty za wpis do Rejestru Spadkowego – 5 zł
– akt zgonu spadkodawcy
– inne dowody (jak akty urodzenia, małżeństwa, zgonu, testament itp.)
– odpis wniosku (w liczbie odpowiadającej liczbie uczestników postępowania).
Omówienie wzoru
Przy sporządzeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pierwsze wątpliwości mogą pojawić się już przy uzupełnianiu uczestników postępowania. Kogo powinniśmy wpisać jako uczestnika w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku? Otóż wszystkich spadkobierców testamentowych i ustawowych. Jeżeli któryś ze spadkobierców nie żyje w chwili wniesienia sprawy jako uczestników postępowania w jego miejsce należy wskazać jego następców prawnych. Jeżeli nie znasz nr PESEL czy adresu zamieszkania któregoś z Uczestników możesz zwrócić się do sądu o ustalenie powyższego. W kwestii sądu właściwego, to jak już przeczytałeś powinien być to sąd, w którego okręgu zmarły miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu.
W uzasadnieniu należy dokładnie wskazać relacje rodzinne zmarłego. A zatem należy wskazać dzieci i małżonka, a w przypadku braku dzieci dane rodziców spadkodawcy. Jeżeli brak jest ww. podmiotów wskaż rodzeństwo spadkodawcy lub ich spadkobierców. Na potwierdzenie tych informacji należy załączyć odpisy aktów urodzenia. Niekiedy przydatne będą także akty małżeństwa np. jeżeli ktoś dokonał zmiany nazwiska. Pamiętaj, aby wniosek własnoręcznie podpisać. Brak podpisu może skutkować zwrotem wniosku przez sąd.
