Co to właściwie znaczy „otwarcie spadku”?
Otwarcie spadku to bardzo ważny termin (zwrot) w prawie spadkowym. Wielokrotnie opisując na blogu różne instytucje prawa spadkowego, a także ich działanie posługują się zwrotem otwarcie spadku. Co oznacza ten zwrot?
Otwarcie spadku to moment (chwila) śmierci spadkodawcy. Tak naprawdę, jest to bardziej eleganckie lub może lepiej powiedzieć bardziej sformalizowane określenie tej właśnie chwili. Dlatego dalsze artykuły na moim blogu, a także przepisy prawa spadkowego możesz przyjąć, że zawsze, gdy jest mowa o otwarciu spadku, tak naprawdę mówi się o momencie śmierci spadkodawcy.
Formalne dokumenty potwierdzające otwarcie spadku
Formalnym dokumentem potwierdzającą chwilę otwarcia spadku jest akt zgonu spadkodawcy. Tylko ten dokument – będący jednym z rodzajów aktów stanu cywilnego – może być w postępowaniu sądowym dowodem na fakt i datę śmierci spadkodawcy.
Z reguły akt zgonu wystawiany jest na podstawie karty zgonu. Może zdarzyć się sytuacja, w której sam fakt lub chwila śmierci spadkodawcy nie zostały potwierdzony naocznie przez lekarza wystawiającego kartę zgonu. W takich wypadkach uzyskanie formalnego potwierdzenia otwarcia spadku może nastąpić w toku specjalnych postępowań sądowych o uznanie za zmarłego lub o stwierdzenie zgonu.
Dlaczego otwarcie spadku ma takie duże znaczenie w prawie spadkowym?
Chwila otwarcia spadku jest bardzo istotna z puntu widzenia przepisów prawa spadkowego z co najmniej kilku względów.
Po pierwsze jest tą chwilą dochodzi do nabycia spadku przez spadkobierców. Czyli od momentu otwarcia spadku na spadkobierców przechodzą prawa i obowiązki zmarłego. Stają się oni właścicielami majątku spadkowego i mogą podejmować wszelkie czynności dotyczące tego majątku. Nie ma zatem takiego okresu zawieszenia, kiedy ten majątek nie należy do nikogo.
Z momentem otwarcia spadku następuje ustalenie kręgu spadkobierców ustawowych oraz uprawnionych do zachowku, a także ustalenie składu spadku.
Uwaga na terminy biegnące od chwili otwarcia spadku!
Chwila otwarcia spadku to początek biegu terminów na dokonanie przez spadkobierców określonych czynności na gruncie prawa spadkowego.
Na pewno pamiętasz 6 miesięczny termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. On z reguły będzie biegł od otwarcia spadku, ale nie zawsze.
Więcej: Przyjęcie i odrzucenie spadku
Z innym ważnym terminem biegnącym od otwarcia spadku mamy do czynienia w sytuacji, kiedy zmarły nie pozostawił testamentu. Wówczas od tego dnia biegnie okres przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku.
Więcej: Przedawnienie roszczenia o zachowek
W tym dniu rozpoczynają swój bieg także inne terminy tj.
- termin do wystąpienia z żądaniem uznania jednego ze spadkobierców za niegodnego dziedziczenia (z tym żądaniem można wystąpić w ciągu roku od chwili, kiedy uprawniony dowiedział się o podstawach do ustalenia niegodności dziedziczenia, nie później niż w terminie trzech lat od otwarcia spadku);
Więcej: Niegodność dziedziczenia
- termin na wyłączenie od dziedziczenia małżonka, co do którego spadkodawca wystąpił z pozwem o rozwód z jego wyłącznej winy, jednak zmarł przed zakończeniem tego postępowania (z takim żądaniem można wystąpić w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku);
Więcej: Dziedziczenie po małżonku
- termin na zakwestionowanie ważności testamentu (co można zrobić w ciągu trzech lata od powzięcia wiedzy o przyczynie nieważności, jednak nie później niż w ciągu dziesięciu lat od otwarcia spadku).
Więcej:
