Czy w sprawie o dział spadku można bronić się zarzutem zasiedzenia? Jeśli można, to w jakiej sytuacji i jak to zrobić? Niniejszy wpis stanowi odpowiedź na te pytania. Zachęcam do lektury.
Jak uzyskać własność nieruchomości przez zasiedzenie?
Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności rzeczy. Żeby nabyć rzecz przez zasiedzenie trzeba po pierwsze mieć ją w swoim wyłącznym władztwie przez określony czas.
Więcej o zasiedzeniu przeczytasz tutaj: https://adwokat-wroclaw.biz.pl/prawo-cywilne/zasiedzenie-nieruchomosci/
Mieć rzecz we w swoim wyłącznym „władztwie” oznacza w uproszczeniu, że musimy mieć do niej dostęp z wyłączeniem innych osób i móc z niej korzystać z wyłączeniem innych osób.
Przykład:
Można mówić, że ktoś ma nieruchomość w swoim wyłączny władztwie, gdy jest jedyną osobą, która ma klucze do ogrodzenia i do drzwi wejściowych do budynku znajdującego się na ogrodzonej działce i jednocześnie może swobodnie i z wyłączeniem innych osób korzystać z tej nieruchomości w dowolny sposób.
Jeśli rzecz jest we władztwie większej ilości osób, mogą one wspólnie nabyć jej własność przez zasiedzenie.
Oprócz faktycznego władztwa na rzeczą niezbędnym elementem zasiedzenia rzeczy jest to, że trzeba mieć zamiar sprawowania tego władztwa tak, jakby się było właścicielem rzeczy (mówiąc fachowo: trzeba być posiadaczem samoistnym).
Dla przykładu można powiedzieć, że najemca też ma wynajmowany lokal w swoim władztwie (posiadaniu), ale nie wykonuje tego władztwa, jak właściciel, ponieważ wie, że jest tylko lokatorem (mówi się zatem, że ma lokal w posiadaniu zależnym).
Jeśli już posiadamy rzecz w naszym władztwie (posiadaniu) i zachowujemy się względem niej jak właściciel (posiadanie samoistne), to jeśli ten stan będzie trwał przez określony czas, nabędziemy prawo własności danej rzeczy.
W przypadku zasiedzenia nieruchomości długość tego okresu zależy od tego, czy posiadamy rzecz w dobrej wierze bądź w złej wierze.
Posiadaczem w dobrej wierze będzie ten, kto ma uzasadnione powody sądzić, że rzeczywiście jest właścicielem rzeczy, mimo, że w rzeczywistości nie jest (czyli np., ktoś, kto – niewiedząc o tym – kupił samochód od złodzieja, który nie był przecież uprawniony, żeby dokonać sprzedaży nieswojego samochodu).
Tymczasem posiadaczem w złej wierze będzie ten, kto wie (lub przy zachowaniu należytej staranności powinien wiedzieć), że nie ma prawa własności do rzeczy (np. ktoś kto świadomie zajmuje nieruchomość bez tytułu prawnego).
W przypadku posiadacza dobrej wierze zasiedzenie następuje po 20 latach posiadania samoistnego nieruchomości, zaś w wypadku posiadacza w złej wierze po 30 latach.
W jaki sposób wykorzystać zarzut zasiedzenia w toku postępowania o dział spadku?
Można to czynić w sytuacji, kiedy po śmierci spadkodawcy, władztwo nad nieruchomością przejmuje tylko jeden spośród kilku spadkobierców, a następnie sprawuje to władztwo – jako posiadacz samoistny – przez określony czas.
Spadkobierca, który będzie bronił się zarzutem zasiedzenia napotka jednak na kilka problemów.
Po pierwsze, co do zasady, spadkobierca (nawet jeśli w chwili śmierci zamieszkuje ze zmarłym z wyłączeniem innych spadkobierców i po jego śmierci ma wyłączny dostęp do nieruchomości) nie staje się automatycznie posiadaczem samoistnym. Żeby stać się takim posiadaczem musi on jednoznacznie zamanifestować na zewnątrz zamiar posiadania nieruchomości jak właściciel (np. poinformować innych spadkodawców, że nie przysługują im żadne prawa do nieruchomości i nie mają do niej wstępu).
Przyjmuje się także, że jeśli w chwili śmierci spadkodawcy, spadkobierca wiedział, że nie tylko on dziedziczy po spadkodawcy, to staje się posiadaczem w złej wierze. Zatem własność nieruchomości nabędzie dopiero z upływem 30 lat od śmieci spadkodawcy.
Kiedy podnieść zarzut zasiedzenia?
Z formalnego punktu widzenia zarzut zasiedzenia należy podnieść w sprawie o dział spadku, chyba że spadkobierca już wcześniej wytoczył sprawę o stwierdzenie zasiedzenia. Jeśli sąd spadku uwzględni zarzut zasiedzenia, stwierdzi, że nieruchomość nie należy do spadku, więc nie podlega podziałowi pomiędzy spadkobierców.
Zapraszam Cię również na naszego bloga dotyczącego zasiedzenia nieruchomości – zasiedzenie-nieruchomosci.pl
