Może tak być, że na mocy odpowiedniej umowy majątkowej (intercyzy) lub na podstawie wyroku sądu pomiędzy małżonkami ustanawiana jest rozdzielność majątkowa. Małżonkowie są związani więzami typowymi dla małżeństwa, jednak z wyłączeniem wspólności majątkowej. Każde z nich dysponuje swoim prywatnym (tzw. osobistym majątkiem).
Czy ma to jakikolwiek wpływ na dziedziczenie? Teoretycznie nie, a praktycznie tak.
Już tłumaczę.
Małżonek pozostający w ustroju rozdzielności majątkowej dziedziczy na tych samych zasadach i w takim samym udziale, jak w sytuacji gdy pomiędzy małżonkami istnieje wspólność małżeńska.
Więcej: Dziedziczenie po małżonku
Od strony praktycznej jedyna różnica jest taka, że nie bierze on jednak udziału w podziale majątku wspólnego.
Co to oznacza?
W innym miejscu wyjaśniałem już, że po śmierci jednego z małżonków pozostających we wspólności majątkowej drugi małżonek w pierwszym etapie staje się wyłącznym właścicielem połowy majątku wspólnego (ta połowa faktycznie nie jest dziedziczona, a przysługuje mu dlatego, że cały majątek zmarłego wchodził w skład majątku wspólnego).
Dopiero druga połowa tego majątku przysługująca zmarłemu podlega dziedziczeniu i z tej połowy pozostający przy życiu małżonek otrzymuje stosowny udział.
Więcej: Rozdzielność majątkowa
Dziedziczenie a rozdzielność majątkowa – przykład I:
W skład majątku wspólnego małżonków posiadających dwóch synów wchodzi stumetrowe mieszkanie we Wrocławiu położone blisko parku.
Po śmierci jednego z małżonków, drugiemu przysługiwać będzie połowa mieszkania oraz 1/3 z połowy zmarłego. Synowie odziedziczą tylko 1/3 z połówki spadkodawcy, a zatem w wyniku dziedziczenia pozostający przy życiu małżonek będzie właścicielem mieszkania w 4/6 części, a każde z dzieci po 1/6.
Tymczasem, gdyby małżonkowie mieli rozdzielność majątkową, a mieszkanie wchodziło w skład majątku osobistego zmarłego małżonka, wówczas po jego śmierci każdy ze spadkobierców stałby się właścicielem mieszkania w 1/3 części.
Widzisz różnicę? W pierwszym przypadku pozostający przy życiu małżonek uzyskał 4/6 mieszkania, a w drugim tylko 1/3.
Dziedziczenie a rozdzielność majątkowa – przykład II:
Żeby w pełni wyjaśnić te zasady muszę przytoczyć jeszcze jeden przykład.
Załóżmy, że wspomniane stumetrowe mieszkanie usytuowane w pobliżu parku zostało zakupione przez małżonków zaraz po ślubie – szczęściarze J.
Dopiero potem, ze względu na to, że mąż prowadził dochodową, ale dosyć ryzykowną działalność gospodarczą, małżonkowie zdecydowali się ustanowić pomiędzy sobą rozdzielność majątkową.
W takim przypadku dziedziczenie tego mieszkania po śmierci jednego z małżonków wyglądałoby tak samo, jak w przypadku, gdyby pozostawali we wspólności małżeńskiej.
Nabywając je do majątku wspólnego, a następnie ustanawiając rozdzielność majątkową małżonkowie stali się współwłaścicielami tego mieszkania w części po ½. Tylko połowa zmarłego małżonka podlega dziedziczeniu, a w efekcie końcowym pozostały przy życiu małżonek będzie posiadał udział w mieszkaniu o wartości 4/6, a dzieci po 1/6.
Jak widzisz są takie sytuacje, w których rozdzielność majątkowa nic nie zmienia w zasadach dziedziczenia, ale występują również takie, w których wygląda to wszystko nieco inaczej.
Więcej o zasadach dotyczących majątku wspólnego małżonków możesz przeczytać na moim drugim blogu tj. rozwod-i-podzial-majatku.pl
8 thoughts on “Dziedziczenie po małżonku, a rozdzielność majątkowa”
Pisze Pan ciekawie i zrozumiale dla zwykłego Kowalskiego 🙂 Uwielbiam czytać prawnicze blogi nawet jeśli mnie nie dotyczą dane sprawy. Kto wie, może kiedyś będę mogła komuś pomóc, coś wyjaśnić… Lub zwyczajnie Pana polecić szukającym pomocy. Oby tak dalej 🙂 Pozdrawiam 🙂 Anna
Bardzo dziękuję za tak miły komentarz. Pozdrawiam serdeczenia
Bardzo dziękuje 🙂 właśnie szukałam informacji odnośnie rozdzielności i dziedziczenia. Wszędzie napisane jest ogólnie a tutaj cenne informacje na przykładach. Jednak rodzielność robi różnice w dziedziczeniu , chociażby fakt wspólnego kupna mieszkania po ślubie. Ta sytuacja mnie dotyczy ,szukałam informacji i w większości spotykałam się z odpowiedziami że dziedziczenie będzie w 1/3 a tutaj u Pana czytam że jednak nie i małżonkowi mimo rozdzielności będzie należało się 4/6 – warunek : mieszkanie kupione w wspólnocie po ślubie. Co prawda mieszkanie teraz jest w całości na małżonka ale czytam ,że w dziedziczeniu to nie ma znaczenia i przy jeszcze dwóch córkach udział żony przypadnie w 4/6. Dobrze zrozumiałam ?
Dziękuje za miłe słowa. Od razu wstępuje we mnie motywacja do dalszego pisania:)
Odpowiadając na Pani pytanie muszę jednak Panią zmartwić. W Pani sytuacji – obecnie mieszkanie jest własnością tylko jednego z małżonków. To zupełnie zmienia postać rzeczy. W moim przykładzie mieszkanie zostało nabyte przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej, a potem małżonkowie zdecydowali się na rozdzielność, jednak nie dokonywali żadnych przesunięć majątkowych. Dlatego jest dziedziczenie 4/6. W Pani przypadku po ustanowieniu rozdzielności pewnie było jakieś przesunięcie – np. umowa darowizny. W takim wypadku skoro to małżonek jest wyłącznym właścicielem mieszkania i wchodzi ono w skład majątku osobistego, to jest dziedziczone po 1/3 przez Panią i córki.
Cieszę się, że zadała Pani to pytanie, bo dzięki temu widać, że nawet najlepiej napisany wpis na blogu nie rozwiązuje problemu i z reguły konieczna jest wizyta u zawodowego prawnika, bo każda sytuacja jest inna.
Pozdrawiam serdecznie i życzę miłego dnia.
No widzi Pan jednak dobrze ,że zostawilam komentarz bo faktycznie źle zrozumiałam a co najgorsze miałabym tego pewność w przyszłości , a faktycznie w akcie notarialnym mamy też podział majątku : mieszkanie na męża , finanse na mnie . Ogólnie przed zawarciem rozdzielności wiele szczegółów nie znaliśmy i dopiero po latach teraz wychodzą jak człowiek myśli o starości 😉 Myślimy wrócić do wspólności bo wyszła kolejna sprawa którą się interesuje : przykladowo renta po zmarłym małżonku nie należy się wdowie gdy w małżeństwie była rozdzielność echhh rozdzielność jak widać nie obowiązuje tylko za życia a taką teorie znałam
Ciesze się, że dzięki rozmowie ze mną uświadomiła Pani sobie kilka rzeczy. Pozdrawiam i życzę powodzenia:)
Witam a co z nieruchomością którą kupiłam przed ślubem ? Czy mąż po mojej śmieci będzie dziedziczył? Dodam że mamy rozdzielność majątkowa . Pozdrawiam
Po Pani śmierci mąż jest spadkobiercą. To, że nieruchomość została kupiona przed ślubem oraz to, że macie Państwo rozdzielność majątkową oznacza tylko tyle, że ta nieruchomość jest w Pani majątku osobistym. Czyli w razie rozwodu mężowi nic do niej, ale w razie Pani śmierci normalnie ją odziedziczy.