Spadek po bliskim zmarłym może przybrać różną formę. Dziedziczenie, w tym dziedziczenie nieruchomości, regulowane jest przez Kodeks cywilny. Dziedziczenie nieruchomości może odbyć się na podstawie ustawy lub testamentu. Jakie są formalności przy dziedziczeniu nieruchomości? Odpowiedź uzyskasz w niniejszym artykule.
Sprawy spadkowe a nieruchomości
Dziedziczenie nieruchomości w Polsce wymaga przejścia przez kilka kluczowych etapów, takich jak uzyskanie stwierdzenia nabycia spadku, zmiana wpisu w księdze wieczystej czy rozliczenie podatku. Przy odpowiednim przygotowaniu proces dziedziczenia może przebiec sprawnie i bezproblemowo.
Czy dziedziczenie nieruchomości wymaga notariusza? Notariusz jest niezbędny w przypadku sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Jest to szybsza alternatywa dla postępowania sądowego, która może zostać przeprowadzona w ciągu jednego dnia, pod warunkiem że wszyscy spadkobiercy są zgodni co do podziału spadku.
Kiedy konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego w sądzie? W przypadku skomplikowanych sytuacji, takich jak konflikty między spadkobiercami, konieczne może być skierowanie sprawy do sądu. Oprócz tego w przypadku, gdy testament jest nieczytelny, niekompletny, sporządzony w niewłaściwej formie lub budzi wątpliwości co do swojej autentyczności, notariusz może odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Wtedy to sąd musi rozstrzygnąć, czy testament jest ważny i wywołuje skutki prawne.
Dodatkowo sądowe postępowanie spadkowe musi zostać przeprowadzone, jeśli nie można ustalić wszystkich osób uprawnionych do dziedziczenia (np. brak kontaktu z rodziną, spadkobierca mieszka za granicą). W takich przypadkach możliwe jest również powołanie kuratora dla nieobecnych spadkobierców.
Testament a dziedziczenie ustawowe
Jak wygląda proces dziedziczenia nieruchomości w Polsce? Dziedziczenie nieruchomości może odbyć się na dwa sposoby:
- na podstawie testamentu – jeśli zmarły pozostawił testament, to dziedziczenie odbywa się zgodnie z jego wolą. Testament może być sporządzony własnoręcznie, przed notariuszem lub w innej formie przewidzianej prawem;
- na podstawie dziedziczenia ustawowego – w przypadku braku testamentu, nieruchomość dziedziczy się według ustawowego porządku dziedziczenia.
Prawo spadkowe dotyczące nieruchomości
Jakie są formalności przy dziedziczeniu nieruchomości? Formalności związane z dziedziczeniem nieruchomości spoczywają na spadkobiercach. W pierwszej kolejności spadkobiercy powinni złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku do sądu lub udać się do notariusza, aby sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia. Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu posiedzenia. Notariusz natomiast wydaje akt poświadczenia dziedziczenia, który jest równoważny z orzeczeniem sądowym.
Otrzymanie aktu poświadczenia dziedziczenia lub postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku to nie koniec obowiązków spadkobiercy. Po uzyskaniu dokumentów potwierdzających dziedziczenie należy dokonać zmiany właściciela w księdze wieczystej nieruchomości. W tym celu należy złożyć wniosek do właściwego sądu wieczystoksięgowego.
Podatek od spadku
Czy od dziedziczenia nieruchomości trzeba płacić podatek? Obowiązek zapłaty podatku od spadku zależy od kilku czynników. Osoby należące do tzw. grupy zerowej są całkowicie zwolnione z podatku, jeśli spełnią wymagane formalności. Grupa zerowa obejmuje: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodziców, dziadków), rodzeństwo, ojczyma, macochę, pasierbów. Warunkiem zwolnienia jest zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku. Jeśli nabywca spadku nie należy do grupy zerowej, podatek płaci się od nadwyżki ponad kwoty wolnej od podatku, która wynosi:
- dla grupy I (np. zięć, synowa, teściowie): 10 434 zł,
- dla grupy II (np. wuj, ciotka, szwagier): 7 878 zł,
- dla grupy III (pozostali, w tym osoby niespokrewnione): 5 308 zł.