Poświadczenie dziedziczenia – potwierdzenie praw do spadku
Poświadczenie dziedziczenia, zwane też notarialnym poświadczeniem dziedziczenia to dowód na to, że dany spadkobierca nabył prawa do spadku po określonym spadkodawcy. Po umieszczeniu w rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną spełnia ono zatem taką samą funkcję i ma taką samą moc, jak postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Nie chcę drugi raz powtarzać tych samych zagadnień, więc jeśli potrzebujesz informacji o tym, kiedy i gdzie będziesz potrzebował dowodu, którym wykażesz swoje prawa do spadku odsyłam Cię do wpisu: Stwierdzenie nabycia spadku.
Kto może sporządzić poświadczenie dziedziczenia?
Akt poświadczenia dziedziczenia (inaczej: APD) może być przygotowany tylko przez notariusza. Dobra wiadomość jest taka, że poświadczenie dziedziczenia może przygotować każdy notariusz w kraju i to niezależnie do tego, gdzie przed śmiercią mieszkał spadkodawca o ile był obywatelem polski.
Jest to jeden z atutów tej procedury w porównaniu ze stwierdzeniem nabycia spadku, które może być przeprowadzone tylko w wyznaczonych sądach – Stwierdzenie nabycia spadku – właściwość
Kiedy można sporządzić poświadczenie dziedziczenia?
Pierwszym warunkiem jest to, że wszyscy spadkobiercy muszą być ze sobą zgodni co do następujących elementów:
- kręgu spadkobierców,
- wysokości przysługujących im udziałów w spadku,
- podstawy dziedziczenia (ustawowe, czy testamentowe).
Jakikolwiek spór w tym zakresie wyłącza możliwość sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, a spadkobiercom pozostaje procedura sądowa.
Czyli jeśli masz wątpliwości co do ważności lub prawdziwości testamentu lub testamentów (uważasz, że spadkodawca sporządzając testament działał w stanie wyłączającym swobodne lub świadomie podjęcie decyzji lub wyrażenie woli), to musisz założyć sprawę w sądzie.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Jak można podważyć testament Jak i kiedy można podważyć testament
Drugim warunkiem koniecznym jest to, że do aktu muszą być jednocześnie obecne wszystkie osoby wchodzące w krąg spadkobierców ustawowych i testamentowych, a także te osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny (wszystkie te osoby muszą być obecne w Kancelarii Notarialnej, nawet wówczas, gdy na podstawie testamentu dziedziczy tylko jedna z nich).
Warto jednak wyjaśnić, że notariusz będzie mógł sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia jeśli nie stawią się osoby, które złożyły oświadczenie o odrzuceniu spadku,
Akt poświadczenia dziedziczenia może zostać sporządzony, kiedy do dziedziczenia dochodzi na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu – z wyłączeniem testamentu szczególnego (np. testamentu ustnego).
Treść poświadczenia dziedziczenia
W treść aktu określa się m. in. spadkodawcę oraz spadkobierców jak również tytuł powołania do spadku i wartość przysługujących udziałów. Akt poświadczenia dziedziczenia nie zawiera żadnej wzmianki o składzie majątku spadkodawcy, a także nie wskazuje tego, które konkretnie składniki tego majątku przypadają na rzecz konkretnego spadkobiercy (chyba, że mamy do czynienia z zapisem windykacyjnym).
W toku procedury prowadzonej przez notariusza zostanie także sporządzony protokół dziedziczenia, a także – w zależności od okoliczności protokół z przeszukania rejestru testamentów, przyjęcie oświadczeń o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku oraz potwierdzenie otwarcia i ogłoszenia testamentu.
Odmowa sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia
Notariusz w pewnych przypadkach będzie zmuszony odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Będzie tak w sytuacji gdy:
- wówczas gdy w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;
- kiedy w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, lub też osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone;
- gdy w sprawie brak jurysdykcji krajowej
Tzw. piętrowe notarialne poświadczenie dziedziczenia
Zdarza się, że zgłaszają się do mnie Klienci, którzy mają kilka nie załatwionych spraw spadkowych (np. po rodzicach i dziadka). W takiej sytuacji można dokonać tzw. piętrowego poświadczenia dziedziczenia, czyli przy jednej okazji potwierdzić prawa do spadku po wszystkich tych osobach.
Plusy i minusy notarialnego poświadczenia dziedziczenia
Do niewątpliwych plusów należy to, że można je uzyskać znacznie szybciej, niż postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku i przejść do dalszych kroków w procedurze spadkowej (przeczytaj: Stwierdzenie nabycia spadku i co dalej). Dla niektórych osób wartością jest także to, że nie trzeba brać udziału w „stresującej” procedurze sądowej.
Trudnością zwykle okazuje się konieczność zebrania się u notariusza wszystkich spadkodawców, a także brak jakichkolwiek sporów pomiędzy nimi.
Akt poświadczenia dziedziczenia, a stwierdzenie nabycia spadku – Infografika
