Na początek zła informacja: co do zasady tak – jeżeli dojdziesz do dziedziczenia (otrzymasz spadek), musisz liczyć się z obowiązkiem zapłaty podatku. Chodzi o podatek od spadku, a konkretniej od spadków i darowizn. Obowiązek jego zapłaty (obowiązek podatkowy) powstaje co do zasady od chwili, w której uprawomocni się postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub od momentu zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.
Jak widzisz – będziesz musiał zapłacić podatek niezależnie od tego, czy podstawą uzyskania praw do spadku będzie orzeczenie sądu (czyli na podstawie postanowienia sądowego), czy czynności przed notariuszem (bez względu na sposób nabycia spadku).
Podatek od spadku i darowizny zapłacisz także bez względu na to, czy majątek spadkowy lub jego część nabędziesz w drodze dziedziczenia ustawowego, czy drodze dziedziczenia testamentowego. Opodatkowaniu podlega spadek nabyty od wstępnych i zstępnych (a w niektórych przypadkach nawet jeśli spadkodawca nie był obywatelem polski).
W wyjątkowych wypadkach obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn może wystąpić już w chwili przyjęcia spadku bądź w dniu złożenia oświadczenia o jego przyjęciu lub z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku. W takim wypadku urząd skarbowy będzie mógł upomnieć się o jego zapłatę znacznie wcześniej.
Kiedy nie trzeba płacić podatku od spadku? Dobra informacja jest taka, że istnieje wiele zwolnień od tego podatku, a w tym wpisie wyjaśnię Ci wszystkie dotyczące ich zasady. Czytaj uważnie i sprawdź, czy możesz z nich skorzystać. Pamiętaj także, że uzyskanie tych zwolnień może zależeć od dopełnienia określonych formalności w urzędzie skarbowym.
Kto jest zwolniony z płacenia podatku od spadku?
Całkowicie zwolnieni są:
- małżonek
- zstępny (dzieci, wnuki)
- wstępni (rodzice, dziadkowie)
- rodzeństwo
- pasierb, ojczym i macocha.
Jak widzisz ważnym kryterium jest stopień pokrewieństwa. Wymienione osoby wcale nie zapłacą podatku od spadku pod warunkiem, że dopełnią określone formalności. Niestety zapłacisz podatek jeśli uzyskasz spadek (np. środki pieniężne) po wujku lub ciotce.
Warto zatem przy sporządzeniu testamentu zastanowić się, czy do spadku powołać np. siostrzeńca, (w przypadku którego powstał obowiązek podatkowy), czy siostrę, która – jako rodzeństwo – tego podatku nie zapłaci. Zwolnienia nie ma także na linii teść, teściowa – zięć, synowa.
Jest i gorsza wiadomość dla osób, które nabyły spadek od spadkodawcy zmarłego przed dniem 1 stycznia 2007 r. Takie osoby nie są objęte zwolnieniem.
Kwota wolna od podatku 2024
Kiedy nie płaci się podatku od spadku? Nie płaci się podatku od spadku i darowizny również wówczas, gdy jego wartość nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Wysokość tej kwoty zależy od tego, w której „grupie podatkowej” jesteś.
Zwolnione jest nabycie spadku o wartości:
- 36 120,00 PLN w przypadku osób wchodzących w skład I grupy podatkowej,
- 27 090,00 PLN w przypadku osób wchodzących w skład II grupy podatkowej,
- 5 733,00 PLN w przypadku osób wchodzących w skład III grupy podatkowej.
W której grupie się znajdujesz? Oto one.
Grupa I – małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
Grupa II – obejmuje zstępnych rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), a także rodzeństwo rodziców (wujkowie, ciotki), zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (mąż wnuczki);
Grupy III – inne osoby (w tym osoby niespokrewnione)
W przypadku gdy ze spadku uzyskujesz wartość niższą lub równą kwocie wolnej od podatku, nie musisz dokonywać żadnych formalności związanych ze zgłoszeniem spadku do urzędu. W przeciwnym razie czytaj dalej.
Formalności podatkowe związane z nabyciem spadku 2024 – zgłoszenia do urzędu skarbowego
Warunkiem skorzystania z całkowitego zwolnienia od podatków od spadków jest dokonanie odpowiedniego zgłoszenia, którego adresatem jest urząd skarbowy. W takie sytuacji nie zostanie naliczony przez urząd skarbowy podatek od spadków. Zgłoszenie nabycia spadku powinieneś dokonać w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.
Każda z osób, które nabyły spadek musi złożyć w tym celu zgłoszenie na odpowiednim formularzu (SD – Z2). W treści formularza należy wskazać cały odziedziczony majątek i jego wartość. Po zgłoszeniu warto złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkiem od spadków i darowizn po danym spadkodawcy. To zaświadczenie będzie potrzebne np. przy sprzedaży nieruchomości.
WAŻNE: Zlekceważenie tego obowiązku będzie wiązać się z koniecznością zapłaty podatku!
W przypadku osób nieobjętych całkowitym zwolnieniem procedura jest podobna. Termin jest co prawda liczony od tego samego momentu, ale jest znacznie krótszy, albowiem wynosi tylko jeden miesiąc.
W tym terminie trzeba złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe na formularzu SD – Z3 wraz z dokumentami mającymi wpływ na określenie wartości nabytego spadku.
Ile wynosi podatek od spadku w 2024 roku?
Wysokość podatku od spadku zależy od kilku rzeczy. Po pierwsze wartości spadku (tj. wchodzących do niego rzeczy lub praw majątkowych ostatnio nabytych) lub wartości należnego udziału spadkowego. A po drugie stopnia pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercami (tzw. grupy podatkowej). W przypadku najbliższej rodziny spadkodawcy podatku od spadków nie płaci się wcale, zaś najwyższa jego stawka może wynosić nawet 20%.
Co więcej – jak w wielu innych przypadkach dotyczących prawa spadkowego – ważne są też uczynione przez spadkodawcę za życia darowizny (czy pochodziły od tej samej osoby, ich wysokość i data, w której miało miejsce ostatnie nabycie), polecenia darczyńcy, czy kwoty uzyskane z konta bankowego tytułem dyspozycji na wypadek śmierci, czy wkładu oszczędnościowego.
Ważnym pojęciem jest tzw. kwota wolna od podatku. Będzie ona – na pewnych zasadach – zmniejszać kwotę podlegającą opodatkowaniu. Czyli można powiedzieć, że spadek jest opodatkowany ponad kwotę wolną.
Wspominałem o tym, że stopień bliskości ze zmarłym tworzy trzy tzw. grupy podatkowe. Dla każdej z tych grup wysokość podatku od spadków jest inna. Nadto, w każdej z nich obowiązuje inna kwota wolna od podatku. Co więcej, w pewnych grupach można całkowicie uniknąć zapłaty podatku dokonując odpowiedniego zgłoszenia, ale o tym dalej.
