Po stwierdzeniu nabycia spadku majątek trzeba najczęściej podzielić pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Można to zrobić umownie albo przed sądem. W tym drugim przypadku konieczne jest złożenie wniosku o dział spadku. Dowiedz się, jak go prawidłowo sporządzić.
Na czym polega dział spadku?
Sprawa spadkowa w sądzie kończy się wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. W takim orzeczeniu sąd wskazuje, komu i w jakim stosunku przysługuje spadek. Nie rozstrzyga jednak, które konkretnie składniki majątku przypadną poszczególnym spadkobiercom.
W praktyce zazwyczaj trzeba więc jeszcze przeprowadzić dział spadku. Takie postępowanie ma na celu podzielenie majątku spadkowego między spadkobierców. W toku działu spadku ustala się szczegółowo, kto otrzymuje dany składnik.
Jak przeprowadzić dział spadku?
Dział spadku może zostać przeprowadzony umownie albo w sądzie.
W pierwszym przypadku co do zasady umowę można zawrzeć na piśmie. Jeśli jednak w skład spadku wchodzi nieruchomość, konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego.
Aby formalności zostały załatwione w formie umowy, spadkobiercy muszą uzgodnić zgodny plan działu spadku. Nawet jeśli zainteresowani nie kierują sprawy do sądu, muszą zadbać o to, aby dokładnie sprecyzować sposób podziału.
Alternatywnie możliwe jest również przeprowadzenie działu spadku przed sądem. W tym celu trzeba złożyć wniosek o dział spadku na podstawie przepisów postępowania cywilnego. Następnie sprawą zajmie się sąd.
Czy dział spadku jest obowiązkowy?
Warto wiedzieć, że dział spadku nie jest obowiązkowy. W praktyce bardzo często zdarza się, że spadkobiercy go nie przeprowadzają.
Powodów takiej sytuacji może być wiele. Czasami spadkobiercom wydaje się, że dodatkowe formalności nie są im potrzebne. O ile w przypadku małych majątków takie podejście może się sprawdzić, to jeśli spadkodawca pozostawił bardziej wartościowe przedmioty, brak dokonania podziału spadku prędzej czy później wywoła po stronie spadkobierców problemy natury praktycznej. Bez działu spadku nie da się dysponować majątkiem spadkowym bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Z kolei w sytuacji, gdy zaniechanie dokonania działu spadku jest związany z brakiem porozumienia między spadkobiercami, warto jak najszybciej wszcząć postępowanie sądowe. Trzeba jednak pamiętać, że taka sprawa może trwać latami, dlatego lepszą opcją jest próba rozwiązania spornych kwestii.
Kiedy wybrać sądowy dział spadku?
Sądową drogę podziału majątku spadkowego wybiera się zazwyczaj w sytuacji, gdy między spadkobiercami nie ma zgody co do sposobu podziału. W takim przypadku nie uda się zawrzeć umowy i sprawę rozstrzygnie sąd.
Na sądowy dział spadku decydują się jednak czasem również spadkobiercy, którzy są zgodni co do tego, które składniki majątku zmarłego mają przypaść poszczególnym z nich. W ich przypadku wybór takiej drogi może być opłacalny pod względem finansowym. Opłata sądowa od wniosku o dział spadku, który zawiera zgodny projekt podziału, to 300 złotych.
Zwłaszcza w przypadku majątków o dużej wartości, przy których taksa notarialna byłaby wysoka, może to być korzystne. Warto jednak pamiętać, że o ile w kancelarii notarialnej sprawa zostanie załatwiona od ręki, to sprawa sądowa może potrwać nawet kilka lat.
Jak napisać wniosek o dział spadku?
Jeśli decydujesz się na sądowy dział spadku, musisz złożyć pismo inicjujące sprawę. We wniosku o dział spadku należy wskazać, jakie składniki majątkowe tworzą majątek spadkowy wraz z podaniem ich przybliżonej wartości. Już na początku postępowania trzeba również podać wartość jego przedmiotu.
Dodatkowo wnioskodawca musi zachować obowiązujące zasady konstruowania wniosku. Kodeks postępowania cywilnego precyzuje, jakie wymogi formalne powinno spełniać pismo procesowe.
To przede wszystkim:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowany wniosek;
- imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- oznaczenie rodzaju pisma („wniosek o dział spadku”);
- osnowę wniosku lub oświadczenia;
- w przypadku, gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na prawdziwość każdego z tych faktów;
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
- wymienienie załączników.
Do sądu trzeba też załączyć odpisy wniosku.
Sądowy dział spadku – krok po kroku
Po złożeniu wniosku o dział spadku odpisy zostaną doręczone pozostałym uczestnikom, którym przysługuje współwłasność majątku po zmarłym. We wniosku trzeba ich wymienić – tak, aby każdy mógł ustosunkować się do zawartych w piśmie twierdzeń.
W odpowiedzi na wniosek o podział spadku uczestnicy mogą w szczególności wskazać, że wnioskodawca nie zaliczył jakiejś rzeczy do majątku spadkowego, pominął określony przedmiot albo podał jego nierzeczywistą wartość. Mogą też zaproponować swój własny sposób podziału.
Po zakończeniu wymiany pism między uczestnikami sąd wyznaczy rozprawę. W jej trakcie może przesłuchać świadków. Czasami konieczne okaże się przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Dopiero po dokładnym przeanalizowaniu sprawy zostanie wydane końcowe postanowienie.
Jak długo trwa sprawa o dział spadku?
Niestety, na wydanie postanowienia sądu w sprawie podziału trzeba czekać nawet kilka lat. Jeśli wniosek zawiera zgodny projekt podziału, jest szansa, że ten czas się skróci, jednak czynności formalne i tak zajmą co najmniej kilka miesięcy.
Jeśli przedmiotem działu spadku jest majątek o dużej wartości, zostały złożone liczne pisma, a spory pojawiały się już na etapie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, szanse na sprawne zakończenie postępowania są niewielkie. Umowa o dział jest zdecydowanie szybszym sposobem na rozwiązanie problemu, dlatego, jeśli da się uniknąć postępowania o dział spadku, to warto ją rozważyć.
