W jakim celu spisywać dział spadku u notariusza? Z chwilą śmierci spadkodawcy i otwarcia spadku spadkobiercy stają się współwłaścicielami całego majątku wchodzącego w skład masy spadkowej. Na tym etapie warto jednak przeprowadzić podział tego majątku po to, żeby:
- uniknąć sporów co do zarządu majątkiem spadkowym
- pozbyć się problemów związanych podziałem kosztów jego utrzymania,
- ustalić udziały w masie spadkowej.
Podział majątku spadkowego podczas sprawy w sądzie jest czasochłonny, ale może okazać się niezbędny, jeżeli pomiędzy poszczególnymi spadkobiercami istnieje konflikt. Często wystarczającym rozwiązaniem będzie jednak dokonanie ugodowego działu spadku u notariusza.
Jak wygląda podział spadku u notariusza i co warto o nim wiedzieć?
W jakim celu przeprowadza się notarialny podział spadku?
W celu ustalenia kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia należy uzyskać postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo notarialne poświadczenie dziedziczenia. Stwierdzenie praw do spadku nie zawsze okazuje się jednak wystarczające, ponieważ stan współwłasności nie pozwala określić, w jaki sposób zarządzać majątkiem należącym do spadku. Aby spadkobiercy mogli swobodnie rozporządzać rzeczami wchodzącymi do masy spadkowej, niezbędne jest zniesienie współwłasności majątku pozostawionego przez spadkodawcę.
Warunkiem przystąpienia do działu spadku jest stwierdzenie praw do niego, ale także zgodność między spadkobiercami co do składników spadku oraz ich wartości. Sądowy dział spadku nie wymaga wprawdzie zgody, ale z reguły trwa znacznie dłużej niż notarialny.
W jakiej formie przeprowadza się umowny dział spadku?
Umowa o dział spadku wymaga formy pisemnej, choć przepisy przewidują w tym zakresie szereg wyjątków. W sytuacji, gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, wymagana jest forma aktu notarialnego. Jeśli do spadku należy przedsiębiorstwo lub udziały w spółce z o.o., należy zachować formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym (chyba że do dzielonego spadku należy nieruchomość).
Spadkobiercy mogą dokonać całościowego lub częściowego działu spadku. Pomiędzy nimi może też istnieć kilka umów dotyczących różnych składników majątku.
Jakie elementy powinna obejmować umowa o dział spadku?
W umowie o dział spadku pomiędzy spadkobiercami trzeba zawrzeć następujące postanowienia:
- wskazanie całego majątku podlegającego podziałowi; jeżeli wolą spadkobierców jest podział częściowy – należy wskazać część spadku, jaka zostanie podzielona;
- wartość dzielonego spadku; jeżeli obejmuje on spłaty lub dopłaty, w umowie powinny znaleźć się wartość tych świadczeń oraz terminy ich płatności;
- datę wykonania umowy – dział spadku może nastąpić w dniu podpisania umowy, ale także w dacie późniejszej.
Ile kosztuje dział spadku?
Strony umowy o dział spadku muszą liczyć się z zapłatą taksy notarialnej, a także kosztów sądowych i podatkowych.
Maksymalny koszt taksy notarialnej jest uzależniony od wartości spadku i wynosi:
- do 3 tysięcy złotych – 100 zł;
- powyżej 3 tysięcy złotych do 10 tysięcy złotych – 100 zł + 3% nadwyżki ponad 3 tysiące złotych;
- powyżej 10 tysięcy złotych do 30 tysięcy złotych – 310 zł + 2% nadwyżki ponad 10 tysięcy złotych;
- powyżej 30 tysięcy złotych do 60 tysięcy złotych – 710 zł + 1% nadwyżki ponad 30 tysięcy złotych;
- powyżej 60 tysięcy złotych do 1 miliona złotych – 1010 zł + 0,4% nadwyżki ponad 60 tysięcy złotych;
- powyżej 1 miliona do 2 milionów – 4770 zł + 0,2% nadwyżki ponad 1 milion złotych;
- powyżej 2 milionów – 6770 zł + 0,25% nadwyżki ponad 2 miliony, ale nie więcej niż 10 tysięcy złotych, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.
Koszty notarialne są powiększane o podatek VAT i koszt wypisów.
- Opłaty sądowe są wyliczane na podstawie przepisów Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
- Podatek od czynności cywilnoprawnych wyliczany jest na podstawie Ustawy o PCC, a obowiązek jego zapłaty powstaje wyłącznie w sytuacji, kiedy dział spadku wiąże się ze spłatami lub dopłatami.
Choć przepisy nie wprowadzają obowiązku dokonania działu spadku, zazwyczaj będzie to wskazane. Od chwili działu spadku spadkobiercy odpowiadają względem wierzycieli proporcjonalnie do wysokości udziałów, ale już nie solidarnie.
Warto pamiętać, że ustalenie dokumentów i kosztów przy podziale spadku nie zawsze będzie proste, a często sam dział spadku wymaga zachowania formy szczególnej. Z tego względu spadkobiercy mogą rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalistów. Kancelaria Iwo Klisz oferuje kompleksowe wsparcie we wszystkich sprawach spadkowych.