Dziedziczenie to temat, który często budzi wątpliwości i rodzi wiele pytań. Choć w powszechnym przekonaniu dzieci dziedziczą po rodzicach, to jak jest w przypadku dzieci nieślubnych. Czy nieślubne dziecko dziedziczy po ojcu? Jakie są prawa spadkowe dzieci spoza małżeństwa? Nieślubne dziecko a testament wydziedziczający – co zrobić? Odpowiadamy na te i wiele innych pytań.
Czy nieślubne dziecko ma prawo do spadku?
Tak, nieślubne dziecko ma prawo do spadku tak samo jak i dzieci małżeńskie. Spadek po ojcu dla nieślubnego dziecka przysługuje na równi z dziećmi pochodzącymi z małżeństwa, pod warunkiem, że ojcostwo zostało prawnie uznane lub ustalone przez sąd. Rozróżnić należy jednak dwie sytuacje. A konkretnie takie, w których rodzic pozostawił testament lub go nie pozostawił (lub testament okazał się nieważny).
Brak testamentu – wówczas ma miejsce dziedziczenie ustawowe (czyli na podstawie przepisów ustawy). Nieślubne dziecko będzie dziedziczyć w takim samym udziale jak pozostałe dzieci. Jeżeli spadkobiorca posiadał małżonka, to małżonek nie może otrzymać mniej niż ¼ wartości spadku. A zatem jeżeli ojciec posiadał trójkę dzieci (w tym jedno pozamałżeńskie), to każde z dzieci otrzyma taki sam udział (po ¼), jak również udział (w ¼) przypadnie żonie spadkodawcy.
Sporządzony testament – wówczas dziedziczy ten, kogo spadkodawca wskazał w testamencie i niekoniecznie muszą to być dzieci czy małżonek, ale może też być to inna osoba. Co istotne, jeżeli nieślubne dziecko nie zostało ujęte w testamencie to może ono domagać się tzw. zachowku, czyli świadczenia pieniężnego, które przysługuje właśnie m.in. dzieciom pominiętym w testamencie.
Jakie prawa spadkowe ma dziecko spoza małżeństwa?
Prawa spadkowe dzieci pozamałżeńskich są takie same jak prawa spadkowe dzieci małżeńskich. Dzieciom po zmarłym rodzicu przysługuje w przypadku dziedziczenia ustawowego taka sama część spadku. W przepisach nie ma żadnego rozróżnienia na dzieci pochodzące z małżeństwa i te pozamałżeńskie.
Nieco inaczej wygląda jednak sytuacja, kiedy w akcie urodzenia nie ma podanego ojca. Wówczas w pierwszej kolejności należy przeprowadzić sprawę o ustalenie ojcostwa i wykazać, że za pomocą odpowiednich dowodów, że zmarły jest biologicznym ojcem.
Czy ojciec może wydziedziczyć nieślubne dziecko?
Tak, ojciec może wydziedziczyć zarówno nieślubne dziecko, jak i dzieci małżeńskie. To czy tego dokona, jest zależne tylko od jego woli. W przypadku wydziedziczenia nieślubnego dziecka nie otrzyma ono zarówno spadku, jak też nie będzie miało prawa do zachowku.
Co ważne, wydziedziczenie można podważyć, w tym m.in. podważając przyczyny wydziedziczenia. Istnieje bowiem orzecznictwo wskazujące na to, że jeżeli rodzic sam nie dopełniał swoich rodzicielskich obowiązków (w tym nie dbał o relacje z dzieckiem), to nie może on skutecznie dokonać wydziedziczenia nieślubnego dziecka z racji tego, że nie dopełniało ono obowiązków rodzinnych. Każdy przypadek wydziedziczenia należy ocenić indywidualnie w kontekście tego, jakie relacje panowały między rodzicem a dzieckiem i jakie zostały wskazane przyczyny wydziedziczenia. Przyczyny wydziedziczenia powinny bowiem wynikać z treści testamentu i nie mogą być to przyczyny ogólnikowe
Sprawy spadkowe, w tym też dziedziczenie nieślubnego dziecka czy podział majątku po śmierci to sprawy często wymagające indywidualnej analizy. Stąd też warto udać się na poradę prawną, aby zyskać pewność co do tego, w jakiej sytuacji się znaleźliśmy i jakie mamy możliwości działania.
