Dziedziczenie u notariusza to jedna z najczęstszych form uregulowania spraw spadkowych w Polsce. Wizyta u notariusza pozwala na szybkie i zgodne z prawem potwierdzenie praw do spadku. Jak wygląda poświadczenie dziedziczenia u notariusza i jak przebiega procedura notarialna dziedziczenia?
Na czym polega poświadczenie dziedziczenia?
Poświadczenie dziedziczenia to akt notarialny, z którego wynika kto i w jakim udziale jest spadkobiorcą po zmarłym. Akt poświadczenia dziedziczenia nie dzieli majątku spadkowego, a zatem nie będzie w nim wskazane, który spadkobiorca otrzyma który składnik majątku, a jedynie procentowo będzie określony ich udział w spadku.
Jak wygląda więc zapis w akcie poświadczenia dziedziczenia? W uproszczeniu sens zapisu w przypadku gdy zmarły nie pozostawił testamentu będzie poniższy:
Ja, notariusz – Jan Kowalski, poświadczam, że spadek po Andrzeju Kot zmarłym w dniu 12.12.2021 r. z mocy ustawy – art. 931 § 1 k.c., nabyli żona Anna Kot w ½ części i córka Katarzyna Kot w ½ części.
Chcąc uzyskać dokument poświadczenia dziedziczenia należy wiedzieć, że:
- Notariusz sporządzi dokument tylko jeżeli stawią się i wyrażą zgodę na sporządzenia aktu wszyscy spadkobiorcy. Jeżeli takiej zgody nie ma pozostaje droga sądowa – złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie.
- Notariusz ma obowiązek dokładnie ustalić dane osobowe i stan cywilny spadkodawcy oraz spadkobierców.
- Przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale osób zainteresowanych oraz przyjmuje oświadczenia spadkowe.
- Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma takie same skutki jak wyrok sądowy stwierdzający nabycie spadku.
- Mając akt poświadczenia dziedziczenia możemy np. uzyskać informacje z banku o stanie rachunków bankowych zmarłego. Dokument ten potwierdza wobec wszystkich urzędów i instytucji, że rzeczywiście przysługują nam należne spadkobiercy prawa.
- Dopiero po dokonaniu stwierdzenia nabycia spadku w sądzie lub sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza możemy dokonać działu spadku.
- Nie ma terminu, w którym należy sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia po zmarłym – możemy to zrobić i wiele lat po śmierci spadkodawcy.
Ile kosztuje poświadczenie dziedziczenia u notariusza?
Dokładny koszt wiążący się ze sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia określi nam notariusz, u którego zdecydujemy się podpisać akt notarialny. Istnieją jednak maksymalne stawki, jakie może pobrać notariusz za dokonane czynności.
- Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne maksymalna stawka wynosi 50 zł.
- Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego z zapisem windykacyjnym maksymalna stawka wynosi 100 zł.
- Za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100 zł.
- Za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł.
- Za sporządzenie zaświadczenia o powołaniu wykonawcy testamentu maksymalna stawka wynosi 30 zł.
Do każdej opłaty należy doliczyć podatek VAT – 23%. Należy także pamiętać, że taksa notarialna jest pobierana także za wypisy aktów notarialnych – 6 zł netto (7,38 zł brutto) za każdą rozpoczętą stronę.
Notarialne poświadczenie dziedziczenia jest szybką procedurą, bowiem formalności dopełniane są podczas jednej wizyty u notariusza, podczas gdy na rozprawę w sądzie musimy czekać. Wiele osób wybiera więc poświadczenie dziedziczenia zamiast sądu. Nie zawsze jednak możliwe jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza.
Jakie dokumenty są potrzebne do poświadczenia dziedziczenia?
Udając się do notariusza, należy zgromadzić pewne dokumenty. Jakie dokumenty do poświadczenia dziedziczenia będą potrzebne?
- akt zgonu spadkodawcy
- akty stanu cywilnego osób, które zostały powołane do spadku
- testament (jeśli był sporządzony)
- numer PESEL spadkodawcy
- dowód lub paszport
Czy poświadczenie dziedziczenia można zrobić bez testamentu?
Akt poświadczenia dziedziczenia można sporządzić zarówno gdy zmarły pozostawił testament notarialny lub zwykły, jak też gdy testamentu nie było – wówczas ma miejsce dziedziczenie zgodnie z zasadami wskazanymi w ustawie. Gdy jest testament – spadek co do zasady nabędą osoby wskazane w testamencie, gdy testamentu nie ma dziedziczyć będą spadkobiercy ustawowi.
Notariusz nie może jednak sporządzić aktu poświadczenia dziedziczenia gdy zmarły pozostawił testament ustny. Wówczas ważność testamentu musi być poddana weryfikacji sądu.
