Podważenie testamentu może wywrócić do góry nogami w zasadzie każdą sprawę spadkową.
Najczęściej testamenty kwestionowane są w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.
Można jednak żądać unieważnienia testamentu w toku sprawy o zachowek (np. gdy w treści testamentu osoba żądająca zachowku została wydziedziczona).
Podważenie testamentu może być też skutecznym sposobem obrony w powództwie o wykonanie zapisu testamentowego.
Wreszcie testament, zawierający wskazania co do podziału majątku spadkowego może zostać unieważniony w sprawie o dział spadku.
Jak można podważyć testament?
Podważenie testamentu następuje poprzez podniesienie zarzutu nieważności testamentu w sprawie sądowej. Nie można tego zrobić przed notariuszem.
Jaki testament można podważyć?
Testament można sporządzić w formie pisemnej (własnoręcznie) oraz notarialnie (w formie aktu notarialnego).
Skuteczny testament może również zostać sporządzony w taki sposób, że spadkodawca oświadczy swoją wolę wobec wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a następnie oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole.
W pewnych sytuacjach istnieje także możliwość sporządzenia testamentu ustnego.
Każdy z tych testamentów może zostać podważony.
Podważenie testamentu notarialnego jest z reguły najtrudniejsze dlatego, że notariusz jest zobowiązany zadbać o to, żeby osoby składające oświadczenia woli (np. sporządzające testament) były świadome i działały swobodnie, bez przymusu.
Oczywiście na tyle, na ile jest to możliwe podczas krótkiej lub dłuższej rozmowy notariusza z testatorem.
Spotkałem się jednak już z przypadkami, w których przesłuchiwany w sprawie notariusz twierdził, że testujący działał z całkowitym rozeznaniem i kontakt z nim był dobry, a jednak biegły sądowy po zbadaniu dokumentacji medycznej i analizie zeznań świadków wydawał opinię, w której stwierdzał, że spadkodawca był w chwili sporządzania testamentu niepoczytalny.
Możliwość podważenia testamentu notarialnego jest również akceptowana w orzecznictwie Sądu Najwyższego.
Łatwiejsze jest unieważnienie testamentu własnoręcznego. Znacznie prostsze, niż w przypadku testamentu notarialnego, jest wykazanie, że testament własnoręczny został sporządzony w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli.
Z kolei sposobem na podważenie testamentu sporządzonego przed wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta jest wykazanie błędów formalnych przy jego powstawaniu.
Z reguły urzędnicy mają mniejsze doświadczenie niż notariusze w tym zakresie i zdarza im się popełnić omyłkę wpływającą na ważność testamentu.
Wpis jest interesujący?
Przeczytaj dalszą część – Przyczyny nieważności testamentu
