Spadek po bracie lub siostrze – kto dziedziczy udział spadkowy po osobie bezdzietnej
Dziedziczenie następuje w oparciu o testament (dziedziczenie testamentowe) albo o reguły określone kodeksie cywilnym (ustawowe). O ile zasady spadkobrania po małżonku czy rodzicach nie są szczególnie skomplikowane, to więcej problemów może pojawić się w przypadku dziedziczenia po rodzeństwie. Sprawdź, kto dostanie spadek po bracie czy siostrze.
Przeczytaj także: Dziedziczenie na podstawie ustawy.
Kto dziedziczy spadek po bracie lub siostrze w przypadku dziedziczenia ustawowego
Ogólna zasada jest taka, że jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu, spadek zostanie podzielony według zasad wskazanych w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 931 § 1 tego kodeksu w pierwszej kolejności w częściach równych dziedziczą dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek.
W tym przypadku część przypadająca mężowi albo żonie nie może być niższa niż ¼ całości spadku. Zatem małżonek jest uprzywilejowany w sytuacji, kiedy spadkodawca miał więcej niż troje dzieci. Ważne, że – nie zależnie od dalszej konfiguracji – dzieci dziedziczą w częściach równych.
Jeżeli w danym stanie faktycznym dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przechodzi na jego dzieci w częściach równych. Takie same zasady stosuje się do dalszych zstępnych.
Jak widzisz w sytuacji, kiedy członek rodzeństwa pozostawił dzieci, żadne z rodzeństwa nie dziedziczy. W pierwszej kolejności spadek przypada jego dzieciom i małżonkowi.
Zasady te są inne w sytuacji, gdy ten nie miał zstępnych.
Dziedziczenie po osobie bezdzietnej – małżonek i rodzice
Dopiero jeżeli spadkodawca nie miał dzieci i wnuków do spadek przypadnie jego rodzicom oraz małżonkowi.
Udział spadkowy każdego z rodziców dziedziczących z małżonkiem spadkodawcy wynosi jedną czwartą całości spadku. Małżonek dziedziczy zatem połowę spadku.
Czasami zdarza się, że ojcostwo rodzica nie zostało ustalone. W takiej sytuacji udział spadkowy matki spadkodawcy wynosi połowę spadku. Podobnie będzie w sytuacji, kiedy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych.
Zwróć zatem uwagę, że jeżeli zmarły w chwili otwarcia spadku posiada małżonka i oboje rodziców, to żyjące rodzeństwo nie otrzyma żadnego udziału w spadku.
Pamiętaj, że tak samo będzie wówczas gdy pozostawił po sobie dzieci.
Kiedy spadkiem dzielą się rodzice i rodzeństwo a także dzieci rodzeństwa? Kiedy rodzeństwo dziedziczy spadek po bezdzietnym bracie lub siostrze?
Dopiero wobec braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.
Tutaj pojawia się możliwość dziedziczenia przez rodzeństwo.
Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy zmarłego rodzica, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
W tej grupie spadkowej istnieje też możliwość przejścia spadku na dzieci rodzeństwa. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.
Podsumowując – rodzeństwo odziedziczy spadek po zmarłym bracie czy siostrze jeżeli ten nie posiadał dzieci, małżonka ani przynajmniej jednego z rodziców.
Dopiero w takiej konfiguracji można do głosu dochodzi rodzeństwo spadkodawcy oraz ich zstępni. Osoby te otrzymują spadek w częściach równych.
Dziedziczenie testamentowe – kto dziedziczy po zmarłym bracie lub siostrze na podstawie testamentu
Jeśli zmarły pozostawił testament, to spadkobiercy nie odziedziczą spadku z ustawy. Decydujące znaczenie będzie w takim przypadku miała ostatnia wola brata lub siostry. W jej treści spadkodawca może powołać do spadku nie tylko rodzinę, lecz także np. konkubinę, przyjaciela czy organizację społeczną.
W testamencie można wskazać w pełni zgodnie z własną wolą, jak ma przebiegać dziedziczenie spadku. Chodzi tu zarówno o wskazanie udziałów poszczególnych spadkobierców, jak i prawo dokonania zapisów zwykłych, zapisów windykacyjnych czy poleceń.
Zachowek po bracie – co to jest i jak się o niego ubiegać?
Rodzeństwo ma prawa do spadku tylko w określonych przypadkach. Największe szanse na powołanie do dziedziczenia występuje po osobie bezdzietnej. Jeśli jednak siostra lub brat pozostawili testament, spadek przypadnie tak czy inaczej osobom wymienionym w ostatniej woli.
Musisz jednak wiedzieć, że w sytuacji, kiedy zmarły pozostawił testament lub zadysponował za życia całym swoim majątkiem w drodze darowizn pojawia się kwestia tzw. zachowku. Zgodnie z art. 991 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się:
- jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym;
- w innych wypadkach – połowa wartości tego udziału.
Jak widzisz wśród osób uprawnionych do tego roszczenia przepisy prawa nie wymieniają rodzeństwa zmarłego. Zatem nawet w przypadku, kiedy zgodnie z regułami ustawowymi osoby te uzyskałyby część spadku, nie będą miały prawa do zachowku.
Nie ma zachowku po bracie czy siostrze.
Czy rodzeństwo spadkodawcy dziedziczy długi po rodzeństwie – kiedy warto zdecydować się na odrzucenie spadku?
Rodzeństwo w określonych okolicznościach dziedziczy spadek po bezdzietnym bracie. Musi jednak pamiętać, że spadek to nie zawsze przysporzenie.
Jeśli brat pozostawił długi, spadkobiercy co do zasady ponoszą za nie odpowiedzialność. Spadkobierca na szczęście ma wybór. Może zarówno przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), jak i przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności do wysokości stanu czynnego spadku (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza).
Dopuszczalne jest również odrzucenie spadku. Takie rozwiązanie stosuje się najczęściej w sytuacjach, gdy z góry wiadomo, że zmarły miał wysokie długi, które przewyższą aktywa spadku. Wtedy – zamiast powiększenia majątku – spadkobiercy muszą mierzyć się z dodatkowymi formalnościami.
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jeśli spadkobierca nie złoży oświadczenia w wyznaczonym terminie, dojdzie do przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Po odrzuceniu spadku przez wszystkie osoby uprawnione spadek przypada skarbowi państwa lub gminie.
Stwierdzenie nabycia spadku oraz dalsze procedury zmierzające do podziału spadku
Dziedziczenie majątku to skomplikowany proces. Jeżeli okaże się, że w konkretnym przypadku dochodzi do dziedziczenia po bezdzietnym bracie lub siostrze, pierwszym krokiem jest przeprowadzenie odpowiedniej procedury przed sądem lub notariuszem. Ten krok ma na celu potwierdzenie nabycia spadku po bracie lub siostrze.
W drugim kroku, pojawiają się kwestie dotyczące podziału spadku (poszczególnych przedmiotów wchodzących w jego skład) pomiędzy poszczególne osoby mające prawo do majątku spadkowego.
Więcej o tym:
