Śmierć bliskiej osoby to trudne przeżycie. Mimo żałoby rodzina praktycznie od razu musi zadbać o dopełnienie określonych kwestii. Sprawdź, co zrobić po śmierci rodzica, męża lub żona. Jakie są formalności po śmierci bliskiej osoby.
Uzyskanie karty zgonu
Po śmierci lekarz stwierdzający zgon wystawia kartę zgonu. Jeśli zmarły przebywał w szpitalu albo placówce opiekuńczej, takie uprawnienie ma również kierownik zakładu. W przypadku spraw wątpliwych, w których doszło do wypadku albo zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa, karta zgonu jest wystawiana przez odpowiednie służby.
W karcie zgonu powinny się znaleźć podstawowe dane zmarłej osoby. To przede wszystkim imiona, nazwisko, nazwisko rodowe, data i miejsce urodzenia oraz zgonu, płeć, PESEL, przyczyna zgonu oraz dane osoby, która go stwierdza.
Odebranie aktu zgonu
Kolejnym krokiem po śmierci rodzica czy małżonka jest wizyta w Urzędzie Stanu Cywilnego. Należy zgłosić tam otrzymaną kartę zgonu w terminie 3 dni. Urzędnik wypełni pozostałe informacje, w tym te dotyczące miejsca zamieszkania, stanu cywilnego czy wykształcenia.
Jeśli dysponujesz dowodem osobistym osoby zmarłej (męża, żony, rodzica), powinieneś okazać go podczas wizyty. Na podstawie karty zgonu Urząd Stanu Cywilnego wystawia akt zgonu.
Warto podkreślić, że zgłoszenia zgonu mogą dokonać zarówno żona, mąż, dzieci, powinowaci czy najbliżsi krewni, jak również osoby, które mieszkają w miejscu zgonu albo były jego świadkiem.
Po zgłoszeniu śmierci urząd wystawia jeden bezpłatny akt zgonu. Każdy kolejny dokument jest płatny. Czas oczekiwania na jego sporządzenie to średnio kilkadziesiąt minut.
Wniosek o zasiłek pogrzebowy
Gdy załatwisz podstawowe formalności związane z zarejestrowaniem zgonu, nie zapomnij, że jako organizator pogrzebu możesz ubiegać się o zasiłek pogrzebowy. Jego wysokość to 4000 złotych. Kwota jest zawsze taka sama – niezależna od rzeczywistych wydatków poniesionych w związku z pogrzebem.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje nie tylko członkom rodziny, lecz także każdemu innemu organizatorowi – mogą się o niego ubiegać np. zakład pracy, dom opieki, gmina, powiat czy obca osoba.
Aby uzyskać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia i dołączyć do niego akt zgonu zmarłego, oryginały faktur z zakładu pogrzebowego, dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo z osobą zmarłą i potwierdzenie podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Najczęściej o szczegółach załatwienia sprawy poinformuje Cię dom pogrzebowy.
Przeczytaj także: Kolejność dziedziczenia ustawowego
Odprawa pośmiertna z pracy
Jeśli zmarły był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, masz prawo do uzyskania odprawy pośmiertnej od pracodawcy.
Takie świadczenie przysługuje członkom rodziny osoby zmarłej – małżonkowi oraz innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – i jest ono dzielone między nich proporcjonalnie.
Wysokość odprawy jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi:
Jeżeli po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, przysługuje mu odprawa w wysokości połowy odpowiedniej kwoty. Od świadczenia nie odprowadza się składek, jednak trzeba zapłacić podatek.
Sprawdź w ZUS, czy należy Ci się renta rodzinna
Jedną z ważniejszych rzeczy, które należy zrobić w obliczu zgonu bliskiej osoby, jest zweryfikowanie prawa do renty rodzinnej. Taka możliwość jest zastrzeżona dla członków rodzin osób, które w chwili śmierci miały prawo do emerytury lub renty albo spełniały warunki do jej otrzymania.
Osoby uprawnione do renty rodzinnej w przypadku śmierci bliskiej osoby to:
- dzieci osoby zmarłej – do ukończenia 16 albo 25 lat pod warunkiem kontynuowania nauki;
- wdowa/wdowiec – którzy w chwili śmierci krewnego mieli co najmniej 50 lat lub byli niezdolni do pracy. Jeśli do zgonu doszło w młodszym wieku wdowy/wdowca, a minimum jedno z dzieci kontynuuje naukę, małżonkowie mają prawo do otrzymywania renty do ukończenia przez dziecko 18 roku życia;
- rodzice osoby zmarłej – po spełnieniu warunków takich jak wdowa/wdowiec oraz gdy zmarłe dziecko przyczyniało się do ich utrzymania.
Wysokość renty dla rodziny to procentowa część świadczenia, która byłaby należna zmarłemu. Jeśli świadczenie podlega podziałowi, to rodzina zmarłej osoby może otrzymać:
- 85% – gdy uprawniona jest jedna osoba;
- 90% – gdy są dwie uprawnione osoby;
- 95% – gdy są trzy albo więcej uprawnione osoby.
Dopełnienie formalności w sprawie renty rodzinnej nie jest skomplikowane. Po śmierci bliskiej osoby należy złożyć wniosek do ZUS, załączając do niego akt zgonu osoby zmarłej oraz odpisy aktów stanu cywilnego, które potwierdzą pokrewieństwo.
Sprawy spadkowe
Co jeszcze trzeba zrobić po śmierci bliskiej osoby? Wiesz już, że zgon należy zgłosić w urzędzie. Prędzej czy później po śmierci spadkodawcy będzie trzeba jednak również załatwić sprawy spadkowe.
Postępowanie po śmierci osoby bliskiej w sprawie spadku możesz przeprowadzić w sądzie albo u notariusza. W obu przypadkach chodzi o to, aby przyznać majątek zmarłego zgodnie z jego wolą, czyli ustalić, kto będzie dziedziczyć.
Po uzyskaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo aktu poświadczenia dziedziczenia trzeba jeszcze podzielić spadek po zmarłym. Niezbędnych formalności z zakresu podziału spadku również możesz dokonać w sądzie albo u notariusza.
Ubezpieczenia
Po śmierci bliskiej osoby nie można zapomnieć także o ubezpieczeniu – np. polisie na życie.
W razie śmierci osoby najbliższej skontaktuj się z ubezpieczycielem, tak aby ten wiedział, że nie zachodzą już przesłanki do pobierania składek.
Z tytułu śmierci ubezpieczonego może Ci przysługiwać określone świadczenie. Uposażony jest jednak wskazywany zgodnie z wolą osoby ubezpieczonej. Uprawniona do środków może być więc np. pozostała rodzina zmarłej osoby albo nawet osoba całkiem niespokrewniona.
Zobowiązania osoby zmarłej
Pamiętaj, że spadkobiercy są odpowiedzialni za długi spadkowe. Czasami jednak wiadomo, że zobowiązania zmarłego były tak duże, że przewyższą wysokość aktywów spadku. Co zrobić w takiej sytuacji?
W ciągu 6 miesięcy od dnia śmierci osoby bliskiej można spadek odrzucić. Innym rozwiązaniem jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W takiej sytuacji spadkobiercy odpowiadają za takie zobowiązania do wysokości stanu czynnego spadku.
Niedługo po dowiedzeniu się o śmierci spadkodawcy warto też wypowiedzieć wszystkie zbędne umowy, w tym np. za media.
Formalności po śmierci bliskiej osoby – urlop okolicznościowy
Z tytułu śmierci osoby bliskiej może przysługiwać urlop okolicznościowy.
Pracodawca jest zobowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:
