Akty notarialne są dokumentami o szczególnej wadze prawnej, sporządzanymi przez notariuszy w sytuacjach wymagających oficjalnego potwierdzenia czynności prawnych, takich jak sprzedaż nieruchomości, darowizna, ustanowienie hipoteki czy sporządzenie testamentu. Choć oryginał aktu notarialnego zawsze pozostaje w kancelarii notarialnej, strony czynności otrzymują jego wypis. Czym dokładnie jest wypis aktu notarialnego, jak można go uzyskać, ile kosztuje i kiedy potrzebny jest wypis aktu notarialnego?
Jak uzyskać wypis aktu notarialnego?
Wypis aktu notarialnego to wierna kopia aktu notarialnego, którego oryginał przechowywany jest przez notariusza. Wypis aktu notarialnego może być potrzebny przy załatwianiu spraw urzędowych, w sądach czy bankach. Aby uzyskać wypis, należy zgłosić się do kancelarii notarialnej, w której akt został sporządzony. Wniosek może złożyć:
- osoba, która brała udział w czynności notarialnej,
- osoba mająca interes prawny (np. spadkobierca),
- sąd, prokurator, komornik lub inne uprawnione instytucje.
W przypadku osób trzecich, które nie były stroną czynności, uzyskanie wypisu notarialnego wiąże się z koniecznością wykazania interesu prawnego.
Ile kosztuje wypis aktu notarialnego u notariusza?
Koszt wypisu aktu notarialnego jest określony przez przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości i zależy od liczby stron dokumentu. Opłata notarialna wynosi maksymalnie 6 zł + VAT za każdą rozpoczętą stronę wypisu. W praktyce, przy standardowych dokumentach liczących 3–5 stron, koszt wyniesie kilkadziesiąt złotych.
Przykład: wypis 5-stronicowego aktu: 5 x 6 zł = 30 zł + 23% VAT = 36,90 zł.
Czy mogę otrzymać wypis aktu notarialnego online?
W dobie cyfryzacji wiele osób zastanawia się, czy możliwe jest uzyskanie wypisu aktu notarialnego drogą elektroniczną. Notariusze co prawda korzystają z systemu elektronicznego, jakim jest Centralne Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych (CREWAN), w którym przechowywane są cyfrowe wersje wypisów aktów notarialnych, ale dla osób fizycznych dokumenty notarialne wydawane są nadal w formie papierowej.
Z kolei w pełni z systemu jakim jest Centralne Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych, mogą korzystać przedsiębiorcy wpisani do KRS. Mogą oni składać dokumentację rejestrową zdalnie, a wypisy elektroniczne są przekazywane przez notariusza do repozytorium i dołączane do wniosków online.
Kiedy wymagany jest wypis aktu notarialnego?
Wypis aktu notarialnego jest niezbędny w wielu sytuacjach, w których trzeba udokumentować przeprowadzenie określonej czynności prawnej. Wypis aktu notarialnego ma pełną moc prawną oryginału i jest niezbędny wszędzie tam, gdzie wymagane jest przedstawienie aktu notarialnego jako dowodu czynności prawnej. Najczęstsze przypadki to:
- sprzedaż lub zakup nieruchomości – nowy właściciel potrzebuje wypisu do założenia księgi wieczystej lub wpisu zmian w istniejącej,
- darowizna – wypis służy do zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego,
- sprawy spadkowe – np. do złożenia wniosku o dział spadku czy potwierdzenia nabycia spadku,
- załatwianie spraw bankowych – np. przy ustanowieniu hipoteki,
- postępowania sądowe – jako dowód w sprawach cywilnych lub gospodarczych.
Warto też pamiętać, że wypis aktu notarialnego jest ważnym dokumentem archiwalnym – może być przydatny nawet po wielu latach, dlatego warto przechowywać go w bezpiecznym miejscu.
Jak uzyskać odpis aktu notarialnego po latach?
Dostęp do aktów notarialnych jest możliwy nawet jeśli minęło dużo czasu od sporządzenia dokumentu. Aby uzyskać odpis aktu notarialnego po latach, należy skontaktować się z kancelarią notarialną, w której dokument został pierwotnie sporządzony.
Jeśli akt został przekazany do archiwum sądu (np. minęło 10 lat od sporządzenia lub kancelaria została zamknięta), wypis uzyskuje się w sądzie rejonowym, składając odpowiedni wniosek z uzasadnieniem interesu prawnego i załącznikami potwierdzającymi prawo do wypisu.
