Skuteczność testamentu ustnego zależy nie tylko od spełnienia określonych warunków przy jego powstaniu – o czym pisałem tutaj – ale także od prawidłowego potwierdzenia jego treści w odpowiednim terminie.
Jak potwierdzić treść testamentu ustnego
Istnieją dwa równorzędne sposoby na takie potwierdzenie. Tylko w niektórych sytuacjach spadkodawca będzie miał wybór co do tego, który z tych sposobów zastosować.
Pismo potwierdzające sporządzenie testamentu ustnego
Pierwszym sposobem jest sporządzenie tzw. pisma potwierdzającego treść testamentu ustnego. Musi ono zawierać miejsce i datę jego sporządzenia, a także wskazanie miejsca i daty, w których spadkodawca wygłosił testament.
Takie pismo musi zostać przygotowane przez jednego ze świadków testamentu ustnego lub osobę trzecią, a następnie podpisane przez spadkodawcę i co najmniej dwóch świadków. Będzie ono ważne nawet wtedy, kiedy spadkodawca się na nim nie podpisze. W takim wypadku potrzebne będą podpisy trzech świadków.
Warto wskazać, że osoba trzecia, która będzie przygotowywać treść takiego pisma musi być obecna przy składaniu oświadczenia woli spadkodawcy. Po drugie musi to być osoba postronna, niezainteresowana treścią dokonanych rozporządzeń testamentowych. Nie jest osobą trzecią spadkobierca testamentowy, ani jakikolwiek beneficjent testamentu, jak również ich osoby bliskie.
Sporządzenie pisma stwierdzającego ostatnią wolę spadkodawcy może nastąpić w terminie jednego roku od dnia jej złożenia (czyli powstania testamentu ustnego).
Zeznania świadków w toku postępowania sądowego
Potwierdzenie treści testamentu może nastąpić przez świadków tego testamentu przesłuchanych w toku sprawy sądowej. Zeznania powinny złożyć trzy osoby, jednak w przypadku gdy przesłuchanie jednej z nich napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody lub jest niemożliwe, wystarczy przesłuchanie dwóch osób.
Przepisy mówią o tym, że takie potwierdzenie jest możliwe w terminie pół roku od dnia otwarcia spadku. Każdy kto miał do czynienia z postępowaniem sądowym będzie miał rację, jeśli stwierdzi, że istnieje spore prawdopodobieństwo, że w ciągu tego terminu sąd nie wyznaczy nawet pierwszej rozprawy w sprawie.
Z tej przyczyny w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że wystarczy ażeby w tym półrocznym terminie zgłosić do sądu dane świadków (imię, nazwisko i adres) umożliwiające ich wezwanie na rozprawię i przesłuchanie.
Na zakończenie chciałbym wspomnieć o tym, że przesłuchanie świadków testamentu ustnego jest zawsze bardzo szczegółowe. Jest to stosunkowo oczywiste, ponieważ wystarczą zeznania dwóch osób, ażeby przesądzić o majątku, którego wartość może wynosić miliony złotych.
