Czy jest możliwość ratalnej spłaty zachowku?
Rozbicie zapłaty zachowku na raty jest zawsze możliwe w ramach zawarcia ugody sądowej lub poza sądowej. Wówczas ten element powinien być objęty negocjacjami stron mającymi odbicie w treści ugody.
Negocjując ugodę możesz posługiwać się kwotą zachowku i terminem jego zapłaty jak „suwakami”. Godzisz się na wyższą kwotę zachowku, ale płatną w większej ilości rat i w późniejszym terminie lub też wyrażasz zgodę na krótszy termin spłaty, ale niższej kwoty.
Do ustalenia pozostaje także zasada ustalenia płatności odsetek. W tym zakresie strony również dysponują pełną dowolnością.
Rozłożenie zachowku na raty przez sąd
W wyjątkowych sytuacjach sąd może wydać wyrok, w którym zasądzi zachowek, ale jednocześnie rozłoży go na raty.
Sąd może wydać taki wyrok z urzędu (czyli z własnej inicjatywy), ale jeżeli naprawdę zależy Ci na tym, powinieneś zgłosić w odpowiedzi na pozew o zachowek taki wniosek.
Warto rozważyć taki wniosek nawet wówczas, gdy żądasz oddalenia powództwa. Możesz zawsze go złożyć z tzw. „ostrożności procesowej” na wypadek, gdyby sąd nie przychylił się do Twojej argumentacji zmierzającej od oddalenia powództwa.
Kiedy sąd rozłoży zapłatę zachowku na raty
Po pierwsze musisz wiedzieć, że sąd rozkłada zasądzane świadczenie na raty tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Po drugie wyjątkowa sytuacja musi dotyczyć zarówno zobowiązanego do zapłaty zachowku jak i wierzyciela. Sąd wyda taką decyzję po rozważeniu w sposób szeroki wszelkich okoliczności faktycznych dotyczących sytuacji obydwu stron procesu.
W przypadku zobowiązanego do wypłaty zachowku taka wyjątkowa sytuacja będzie zachodzić, gdy ze względu na stan majątkowy, zdrowotny, rodzinny i in. niezwłoczne spełnienie świadczenia lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe, bardzo utrudnione lub narażałoby pozwanego albo jego bliskich na niepowetowaną szkodę.
Sądy – podejmując taką decyzję – bardzo często zwraca uwagę na to, czy dłużnik wykaże, że dysponuje środkami umożliwiającymi wykonanie tak zmodyfikowanego (rozłożonego na raty) obowiązku w sposób ekonomicznie odczuwalny przez wierzyciela. Nie powinieneś więc liczyć na to, że sąd rozłoży zasądzony zachowek na raty po 100 czy 200 PLN miesięcznie.
W sprawach o zachowek sąd z reguły będzie zwracał uwagę na to, że zobowiązany do zapłaty zachowku powinien liczyć się z tym, że w końcu ten zachowek zapłaci. Zobowiązany do jego zapłaty winien więc przygotować się do tego pod względem finansowym, szczególnie jeśli do procesu dochodzi pewien czas po otwarciu spadku.
Odsetki od zachowku rozłożonego na raty
Z reguły żądając zapłaty zachowku wierzyciel żąda także zapłaty odsetek od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Rozkładając zachowek na raty sąd musi doliczyć te odsetki do dnia wydania wyroku. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma jedynie taki skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat, chyba że zobowiązany do zapłaty zachowku będzie opóźniał się z zapłatą poszczególnych rat.
Przeczytaj także: Ugoda o zachowek, czyli jak załatwić zachowek polubownie
